ابراهیم عباسپور؛ محمدعارف محبی؛ عبدالهادی صالحی زاده
دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 163-182
چکیده
منطق حیات اجتماعی بر فرهنگ بنا می‌شود. متناسب با نوع نظام فرهنگی، اهداف، ساختار و محتوای جامعه قابل‌تعریف شده و تفکیک جامعه به مطلوب و نامطلوب معنا می‌یابد. بر همین مبنا، تعیین آسیب‌های اجتماعی، طبقه‌بندی و نوع تفسیری که از آنها صورت می‌گیرد، از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت می‌شود. لذا در موضوع آسیب‌شناسی اجتماعی، تعریف معیارها ...
بیشتر
منطق حیات اجتماعی بر فرهنگ بنا می‌شود. متناسب با نوع نظام فرهنگی، اهداف، ساختار و محتوای جامعه قابل‌تعریف شده و تفکیک جامعه به مطلوب و نامطلوب معنا می‌یابد. بر همین مبنا، تعیین آسیب‌های اجتماعی، طبقه‌بندی و نوع تفسیری که از آنها صورت می‌گیرد، از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت می‌شود. لذا در موضوع آسیب‌شناسی اجتماعی، تعریف معیارها و شاخص‌های آسیب‌های اجتماعی از موضوعات کانونی است. دو تیپ ایدئال طیب و خبیثه دو الگوی غالب جامعه در ادبیات قرآنی است. خبائث آسیب‌هایی هستند که طهارت و سلامت جامعه طیب را در مسیر غریزه و الزامات اجتماع جاهلی هدایت می‌کند. این پژوهش سعی کرده، با روش تفسیر موضوعی و معناشناختی، مفاهیم قرآنی را در چارچوب دستگاه معرفتی قرآن شبکه‌سازی کرده و متناسب با تصویری که قرآن از جامعه سالم و آسیب‌دیده ارائه می‌نماید، معیارها و شاخص‌های آسیب‌های اجتماعی را استنباط کند. کلیه مباحث در دو سطح دسته‌بندی شده‌اند. در سطح معیارهای تشخیص، اصول سه‌گانه: حق، عدالت و همبستگی تحلیل گردیده و درواقع، منطق فهم و تشخیص آسیب‌ها منقح شده است و به‌منظور طبقه‌بندی و رتبه‌بندی آسیب‌ها، شاخص‌های نه‌گانه‌ای عمدتاً ناظر به اصول معیاری، استنباط و صورت‌بندی گردیده است که با ارجاع به مجموع آنها، چیستی، پیامدها و منطق کنترل آسیب‌ها نیز فهم‌پذیر شده است.
روح اله هژبری؛ ابراهیم عباسپور
دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 65-90
چکیده
انحراف و کجروی و راه های مقابله با آن یکی از مسائل مهم اجتماعی بوده که اکثر جوامع از جمله جامعه ما را بخود مشغول کرده است. با توجه به اینکه کشور ما یک جامعه اسلامی می باشد، موثرترین و بهترین راهی که می توان برای پیشگیری و مقابله با انحرافات در نظر گرفت، رجوع به نظریه های منسجم در حوزه انحرافات و بومی سازی آنها متناسب با ارزشها و هنجاهای ...
بیشتر
انحراف و کجروی و راه های مقابله با آن یکی از مسائل مهم اجتماعی بوده که اکثر جوامع از جمله جامعه ما را بخود مشغول کرده است. با توجه به اینکه کشور ما یک جامعه اسلامی می باشد، موثرترین و بهترین راهی که می توان برای پیشگیری و مقابله با انحرافات در نظر گرفت، رجوع به نظریه های منسجم در حوزه انحرافات و بومی سازی آنها متناسب با ارزشها و هنجاهای جامعه اسلامی می باشد. تا با ترسیم الگویی اسلامی، قدمی موثر برای رفع کجروی برداشته شود.در همین راستا ،مقاله حاضر از میان نظریه های گسترده در حوزه انحرافات، نظریه پدیدارشناختی کجروی را تحت عنوان «بررسی رویکرد پدیدارشناختی کجروی بر اساس قرآن و روایات»مورد بررسی قرار داده و با تحلیلی نقدگونه، سعی براین داشته که با استفاده از روش تحلیل محتوای توصیفی و کیفی که نوعی نقد و سخن سنجی نیز می باشد، بخشی از محورهای اصلی رویکرد های پدیدارشناختی کجروی را به عنوان مقوله گرداوری نموده و بصورت پرسش بر قرآن و روایات عرضه کرده و پاسخ آن را در قالب توصیف دیدگاه های قرآنی و روایی بدست آورد.نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان می دهد که صرف نظر از نقدهای هستی شناسی،معرفت شناسی و انسان شناسی وارد بر مبانی رویکردهای پدیدارشناختی کجروی، گزاره های قرآنی و روایی با بسیاری از محورهای برگزیده نظریه پدیدارشناختی کجروی همسویی داشته است
ابراهیم عباسپور؛ عبدالهادی صالحی زاده
دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 133-152
چکیده
گزینش کنش‌های انسانی متأثر از عوامل متعددی است. برخی از نظریه‌پردازان بر عوامل فردی و اراده و برخی بر نقش عوامل پیرامونی تأکید دارند. انسان به‌عنوان موجودی مختار و انتخاب‌گر، کنش‌های خود را در فرایندی که متأثر از اراده و محیط است، برمی‌گزیند. محاسبه و گزینش کنش‌های همنوایانه یا کجروانه متأثر از عوامل پیرامونی [جسمی، روانی، موقعیتی، ...
بیشتر
گزینش کنش‌های انسانی متأثر از عوامل متعددی است. برخی از نظریه‌پردازان بر عوامل فردی و اراده و برخی بر نقش عوامل پیرامونی تأکید دارند. انسان به‌عنوان موجودی مختار و انتخاب‌گر، کنش‌های خود را در فرایندی که متأثر از اراده و محیط است، برمی‌گزیند. محاسبه و گزینش کنش‌های همنوایانه یا کجروانه متأثر از عوامل پیرامونی [جسمی، روانی، موقعیتی، ساختاری (اجتماعی، اقتصادی، ...)] است. بر اساس نظریات گزینش عقلانی، ارتکاب اعمال کجروانه امری گزینشی بوده و این گزینش، تحت تأثیر عوامل و پدیده‌های گوناگونی است. تحلیل‌های محققان از آیات و روایات اهل‌بیت(علیهم السلام)، بیانگر پذیرش این نکته در آموزه‌های شیعی است که اختیار و اراده انسان تحت تأثیر عوامل پیرامونی، محدودیت‌هایی پیدا می‌کند که البته به معنی سلب شدن اختیار از او نیست و این مقاله، تأثیرات عوامل پیرامونی را به عنوان کلی، تبیین و تحلیل می‌کند. در تحلیل این مقوله، به برخی از عوامل محدودکنندۀ اختیار و تأثیرگذار در گزینش انسان از نگاه منابع اسلامی، اشاره شده و بررسی این متغیرها به ترتیب در سطوح خرد، میان‌برد و کلان پیگیری شده است. روش پژوهش، تحلیل محتوای توصیفی و کیفی است. هدف پژوهش، تحلیل محتوای قرآن و منابع روایی و تفسیری است. موضوع نیز عبارت است از: توصیفِ نگاه قرآن و احادیث شیعه در مورد نقش‌آفرینی عوامل پیرامونی در محاسبه و گزینش کنش‌های اختیاری. تحلیل محورهای آیات و روایات، حکایت از همسویی فی‌الجمله مضامین این آموزه‌ها با محورهای نظریات مدرن جامعه‌شناسی کجروی دارد.
