محسن فرمهینی فراهانی
دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 1-24
چکیده
این مقاله می‌کوشد تا نقش تربیت در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی را به تصویر بکشد و راهکارهای تربیتی مناسب در این رابطه ارائه دهد. در این زمینه، تحقیق به‌دنبال پاسخ به سؤالاتی از این جمله است: نقش کلی تربیت در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی چیست؟ اهداف تربیتی پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی کدامند؟ اصول، روش‌های، شیوه‌های تربیتی پیشگیری ...
بیشتر
این مقاله می‌کوشد تا نقش تربیت در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی را به تصویر بکشد و راهکارهای تربیتی مناسب در این رابطه ارائه دهد. در این زمینه، تحقیق به‌دنبال پاسخ به سؤالاتی از این جمله است: نقش کلی تربیت در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی چیست؟ اهداف تربیتی پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی کدامند؟ اصول، روش‌های، شیوه‌های تربیتی پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی کدامند؟ این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش پژوهش، تحقیق کیفی از نوع تحلیل محتوای استقرایی (تحلیل محتوای متعارف) است که بر اساس آن به تبیین مطالب مرتبط با مواجهه تربیتی با آسیب‌های اجتماعی بر تأکید بر مبانی دینی پرداخته می‌شود. از جمله یافته‌های مهم تحقیق اینکه، از منظر تربیتی پیشگیری بهترین راه مقابله با آسیب‌های اجتماعی است. اقدامات پیشگیرانه به‌عنوان مهم‌ترین راهکار برای مبارزه با آسیب‌های اجتماعی، در نظام آموزشی شامل دو بخش است: نخست از رویکرد فعالیت پیشگیرانه عبارت است از: تمرکز بر آگاه‌سازی متربی و در مرحلۀ دوم تقویت مهارت‌های اجتماعی. 10 هدف تربیتی، 15 اصل تربیتی و 12 شیوۀ تربیتی مواجهه با آسیب‌های اجتماعی شناخته و ارائه گردید. در ادامه پیشنهادهای تربیتی در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی در مراکز آموزشی ارائه گردید. آنچه که مسلم است این است که جوامعی که به نظام تعلیم و تربیت به‌عنوان عامل بازدارندگی و کاهش آسیب‌های اجتماعی توجه دارند، موفقیت مطلوب‌تری را کسب نموده‌اند. اولویت‌هایی را که در این مسیر باید به آن توجه کرد عبارتند از: تمرکز ویژه بر برنامه‌های پیشگیری اولیه در مدارس همراه با طراحی و استقرار نظام آموزش درسی و کمک درسی پیشگیری با تأکید بر اجرای آن مبتنی بر الگوی آمایش سرزمین.
اسماعیل چراغی کوتیانی
دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 1-32
چکیده
رشد جمعیتی در کشور در سال‌های اخیر، سیر نزولی داشته و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد ایران در آینده‌ای نه‌چندان دور با پدیده سالمندی و قدری دورتر، با کاهش بیشتر رشد جمعیت و نیز کاهش جمعیت روبه‌رو خواهد بود. این خود می‌تواند پیامدهای منفی زیادی را برای کشور به بار آورد. برای جلوگیری از این پیامدهای آسیب‌زا لازم است سیاست‌گذاران اجتماعی، ...
بیشتر
رشد جمعیتی در کشور در سال‌های اخیر، سیر نزولی داشته و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد ایران در آینده‌ای نه‌چندان دور با پدیده سالمندی و قدری دورتر، با کاهش بیشتر رشد جمعیت و نیز کاهش جمعیت روبه‌رو خواهد بود. این خود می‌تواند پیامدهای منفی زیادی را برای کشور به بار آورد. برای جلوگیری از این پیامدهای آسیب‌زا لازم است سیاست‌گذاران اجتماعی، به اجرای برنامه‌هایی مناسب برای خروج از این وضعیت آسیب‌زا با هدف حفظ پایایی و پویایی جمعیت، همت گمارند. این نوشتار بر این باور است که مسیر برون‌رفت از این وضعیت، احیا سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی با تکیه‌بر مبانی و ارزش‌های دینی و فرهنگ بومی است؛ ازاین‌رو، کوشیده است تا به ارائه الگویی فرهنگی برای افزایش باروری، مبتنی بر اندیشه دینی بپردازد. یافته‌ها حاکی از آن است که الگوی دینی در سه سطح باورها، ارزشها و هنجارها با شکل‌دهی به رفتارها، می‌تواند به افزایش باروری یاری رساند. روش پژوهش در مرحله گردآوری داده‌ها، اسنادی و کتابخآن‌های و در مرحله پردازش، توصیفی و تحلیلی است.
محمدجواد یاوری سرتختی؛ علی یاوری سرتختی
دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 1-22
چکیده
بعد از رحلت رسول خدا(ص) و در دوره حضور اهل‌بیت(علیهم‌السلام)، زمینه‌ها و عواملی بر بروز یا تداوم ناهنجاری یا آسیب‌های اجتماعی که خارج از منطق اسلام بود، تأثیر داشت. شناسایی محورهای آسیب زا از یک سو، شناخت عوامل و زمینه‌های مؤثر بر آنها از دیگر سو و نحوه مواجهه امامان شیعه(علیهم السلام) به عنوان مصلحان جامعه اسلامی با این آسیب‌ها، ...
بیشتر
بعد از رحلت رسول خدا(ص) و در دوره حضور اهل‌بیت(علیهم‌السلام)، زمینه‌ها و عواملی بر بروز یا تداوم ناهنجاری یا آسیب‌های اجتماعی که خارج از منطق اسلام بود، تأثیر داشت. شناسایی محورهای آسیب زا از یک سو، شناخت عوامل و زمینه‌های مؤثر بر آنها از دیگر سو و نحوه مواجهه امامان شیعه(علیهم السلام) به عنوان مصلحان جامعه اسلامی با این آسیب‌ها، پژوهش حاضر را بر آن داشت تا به تحلیلی تاریخی بپرازد و به این سؤال اساسی پاسخ دهد، راهبردها و راه کارهای اهل‌بیت(علیهم‌السلام) در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی چه بوده است؟ این پژوهش با روش سیره پژوهی و با بهره‌گیری از مفاهیم بنیادی در دانش تاریخ اجتماعی، ضمن استخراج محورهای آسیب و زمینه‌های ظهور آن، به واکنش امامان معصوم پرداخت و این نتیجه حاصل گردید که ساختارهای اجتماعی جامعه عصر حضور، وضعیت جغرافیای طبیعی و انسانی و نقش بسیار زیاد عوامل سیاسی باعث تداوم آسیب‌های اجتماعی گردید و اهل‌بیت(علیهم‌السلام) ضمن برخورد با آنها، سیاست‌های لازم در تقویت جامعه را در پیش گرفتند. آنان، ضمن تذکر با رویکرد سلبی همانند نفی تعصب گرایی، تذکر با رویکرد ایجابی همانند بازگشت به سنت نبوی(ص) و قرآن کریم و در حوزه عوامل سیاسی نیز، با تقویت دولت در سایه و اجرای سیاست‌های فقرزدایی، برقراری عدالت، مبارزه با برخی مظاهر فساد و ارائه الگوی زندگی اجتماعی با دو رویه فرهنگی کردن دین و دینی کردن فرهنگ، اهداف خود را پیش بردند.کلیدواژه: آسیب‌های اجتماعی، زمینه‌های آسیب زا، سیره اهل‌بیت(علیهم‌السلام)، راه کارمبارزه با آسیب و اصلاح جامعه.
مصطفی همدانی
دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 15-22
چکیده
خشونت از پدیده‌های کهن در رفتار اجتماعی انسان‌ها است. نوجوانان به جهت اقتضای سنی خاص و تأثیری که از محیط خود دارند، بیشتر در معرض روی‌آوردن به خشونت هستند. هدف این پژوهش، بررسی عوامل پیشگیری از روی‌آوردن نوجوانان به خشونت است، در این راستا بر نقش یادگیری اجتماعی در خشونت‌آموزی ایشان تأکید شده و با این رهیافت، عوامل پیشگیری از خشونت ...
بیشتر
خشونت از پدیده‌های کهن در رفتار اجتماعی انسان‌ها است. نوجوانان به جهت اقتضای سنی خاص و تأثیری که از محیط خود دارند، بیشتر در معرض روی‌آوردن به خشونت هستند. هدف این پژوهش، بررسی عوامل پیشگیری از روی‌آوردن نوجوانان به خشونت است، در این راستا بر نقش یادگیری اجتماعی در خشونت‌آموزی ایشان تأکید شده و با این رهیافت، عوامل پیشگیری از خشونت را بر اساس مبانی اسلامی، روان‌شناختی و جامعه‌شناختی تحلیل می‌کند. روش این پژوهش، کتابخانه‌ای است و از تجزیه‌و‌تحلیل کیفی استفاده شده است. نتایج این پژوهش بر وظایف اجزای نظام تعلیم و تربیت (خانواده، همسالان، مربیان مدرسه، نظام آموزشی و رسانه‌ها) در محورهایی چون گسترش رفتارهای محبت‌آمیز در خانواده و رفتار مربیان، توبیخ الگوهای خشونت و پاداش نگرفتن آنها، فقدان ارزش‌های خشونت‌آموز در دوستی‌ها و تعمیق باورهای معنوی در کنترل خشم و آموختن مهارت جرأت‌ورزی به جای خشونت تأکید دارد.
محمدمهدی فیروزمهر؛ فرج‌الله میرعرب
دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 23-38
چکیده
روند فرهنگی در جهان معاصر و سبک زندگی آپارتمانی، پیوندهای عاطفی را در زندگی انسان کاهش داده و فاصله‌ها هر روز بیشتر می‌شود و روابط اجتماعی در معرض خطر قرار گرفته است. از سویی بود و نبود جامعه در گرو روابط، آن هم از نوع متوافق و همگرا است. پیشنهاد اسلام برای رفع مشکل، صله‌رحم است که نتایج اجتماعی مهمی دارد. این پژوهش، به روش توصیفی ...
بیشتر
روند فرهنگی در جهان معاصر و سبک زندگی آپارتمانی، پیوندهای عاطفی را در زندگی انسان کاهش داده و فاصله‌ها هر روز بیشتر می‌شود و روابط اجتماعی در معرض خطر قرار گرفته است. از سویی بود و نبود جامعه در گرو روابط، آن هم از نوع متوافق و همگرا است. پیشنهاد اسلام برای رفع مشکل، صله‌رحم است که نتایج اجتماعی مهمی دارد. این پژوهش، به روش توصیفی تحلیلی و کتابخانه‌ای به صله‌رحم به‌عنوان راه‌حل معضل جامعه امروز پرداخته تا نشان دهد که این دستورالعمل در پیدایی و پایداری وفاق اجتماعی که از ضروریات زندگی بشری است، نقش فوق‌العاده‌ای دارد. بر اساس آیات و روایات صله‌رحم در ایجاد و تقویت عناصر بینشی، عاطفی و رفتاری تأثیر شگفت‌انگیزی می‌تواند داشته باشد که زمینه درک حقیقت مهمی را فراهم می‌کند و آن وحدت حقیقت انسانی است که در افرادی با ظاهرهای متفاوت ظهور و بروز یافته است. صله‌رحم سبب می‌شود که یک مجموعه انسانی بتواند در غم و شادی شریک هم باشند و اعضای جامعه رَحِمی هنگام گرفتاری و مشکلات امیدوار شوند که با گسیل شدن کمک‌ها و محبت ارحام رنج آنها زایل می‌شود. در این نوع رابطه به دلیل تبلور محبت انسانی به دیگران، احساس وفاق و همدلی ظهور می‌کند. صله‌رحم مشارکت عمومی و تشریک مساعی و همکاری بر خیر و صلاح را افزایش می‌دهد و تمرینی برای هنجار شدن رفتارهای همگرا و متوافق در جهت شکل‌گیری وفاق پایدار اجتماعی است. البته تأثیرگذاری مطلوب نیازمند تربیت صحیح و استفاده درست از صله‌رحم است.
محمد شهریاری
دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 23-38
چکیده
این مقاله با هدف بررسی کارکرد احساسِ کرامت نفس در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و به‌طور خاص پیشگیری از مفاسد اخلاقی نگارش شده است. برای دریافت معنا و مقصود روایات دربردارنده این مفهوم و شناسایی مفاهیم مرتبط با آن، از فقه الحدیث به‌مثابه یک روش پژوهش و نیز از روش استنتاج به اقتضا استفاده شده است. یافته‌های پژوهش مبیِّن آن است که ...
بیشتر
این مقاله با هدف بررسی کارکرد احساسِ کرامت نفس در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و به‌طور خاص پیشگیری از مفاسد اخلاقی نگارش شده است. برای دریافت معنا و مقصود روایات دربردارنده این مفهوم و شناسایی مفاهیم مرتبط با آن، از فقه الحدیث به‌مثابه یک روش پژوهش و نیز از روش استنتاج به اقتضا استفاده شده است. یافته‌های پژوهش مبیِّن آن است که احساس کرامت نفس که حَسب نوعی تحول بینش درباره مبدأ الهی انسان و حقیقت وجودی او و نیز خودشناسی در انسان فعلیت می‌یابد، به‌عنوان یک محرِّک و عاملی انگیزشی درونی مؤثر در سلوک اخلاقی و پیشگیری از آسیب‌های اخلاقی و اجتماعی عمل می‌کند. انسانی که احساس شرافت و بزرگواری می‌کند در ملازمت حب نفس و حب کمال نفس (که اموری فطری‌اند) با اموری که سبب پستی و فرومایگی و خواری نفسِ انسان است؛ احساس ناسازگاری نموده و از آنها اجتناب می‌کند. افزون اینکه احساسِ کرامت نفس از عوامل برانگیختن صفت حیا در انسان است که کارکردهای بسیار ویژه‌ای در تن ندادن انسان به رذایل اخلاقی و رفتارهای زشت و ناپسند دارد. در مقابل احساس پستی، فرومایگی و خواریِ نفس، زمینه‌ساز ارتکاب شرارت‌ها و تن دادن به حقارت‌ها و رذایل است. پشتوانه و تضمین‌کنندهٔ بروز و ظهور کارکرد احساس کرامت نفس در پیشگیری از آسیب‌های اخلاقی و اجتماعی این است که این فرآیند، جامع مقدمات و مبادی ادراکی و تحریکی برای تحقق رفتار انسان و مبتنی بر انگیزه‌های درونی در تحقق کنش انسان است.
محمد وحید سهیلی
دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 25-38
چکیده
چند سالی است با توجه به افزایش ناهنجاری‌های اجتماعی و فرهنگی مسئله آسیب‌های اجتماعی در ایران ابعاد نظری و عملی تازه‌ای یافته است. دغدغه مندان در حوزه فرهنگ و اجتماع با رویکردهای عملیاتی به‌دنبال یافتن راهکارهایی به‌منظور مقابله با این آسیب‌ها هستند، اما به نظر می‌رسد بی‌توجهی به برخی از مباحث بنیادین و نظری، سبب درک نادرست از ...
بیشتر
چند سالی است با توجه به افزایش ناهنجاری‌های اجتماعی و فرهنگی مسئله آسیب‌های اجتماعی در ایران ابعاد نظری و عملی تازه‌ای یافته است. دغدغه مندان در حوزه فرهنگ و اجتماع با رویکردهای عملیاتی به‌دنبال یافتن راهکارهایی به‌منظور مقابله با این آسیب‌ها هستند، اما به نظر می‌رسد بی‌توجهی به برخی از مباحث بنیادین و نظری، سبب درک نادرست از میدان عمل و درنتیجه عدم کارایی و تشخیص بهنگام در ریشه‌کنی آسیب‌های اجتماعی می‌شود. به این منظور، لازم است با درکی صحیح از نسبت تأثیر و تأثری میان آسیب‌های اجتماعی اولویت‌بندی شده، آسیب اساسی‌تر که سایر آسیب‌های اجتماعی پیامد آن هستند، شناسایی شوند. با توجه به محوریت مفهوم فضا در ماهیت امر اجتماعی، ایده اصلی در پاسخ به مسئله موردبررسی بر مفهوم فضا قرار داده شده است. با توجه به اینکه شهر به‌مثابه یک پدیده اجتماعی تعین فضاست، آسیب‌های اجتماعی بر پایه مفهوم شهر صورت‌بندی شده است. از این منظر، آسیب‌های اجتماعی محصول سبک زندگی خاصی در فضا و شهر مدرن است. روش به کار گرفته شده متناسب با تحقیقات بنیادین در این مقاله، روش‌شناسی بنیادین است که با رویکردی انتقادی از منظر حکمت متعالیه، مورد بازخوانی قرار می‌گیرد.
احمدحسین شریفی
دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 33-46
چکیده
آسیب پژوهی و آسیب زدایی به‌ویژه در گستره اجتماعی از مهم‌ترین مراحل تحقیقات اجتماعی و مدیریت فرهنگ عمومی به شمار می‌روند. باوجود اینکه تحقیقات گسترده‌ای که در سه دهه اخیر درباره آسیب‌شناسی صورت گرفته است، بیشتر تحقیقات معطوف به «توصیف» و «تبیین» آسیب‌های اجتماعی بوده و تحقیقات اندکی در حوزه «مدیریت» و «کنترل» ...
بیشتر
آسیب پژوهی و آسیب زدایی به‌ویژه در گستره اجتماعی از مهم‌ترین مراحل تحقیقات اجتماعی و مدیریت فرهنگ عمومی به شمار می‌روند. باوجود اینکه تحقیقات گسترده‌ای که در سه دهه اخیر درباره آسیب‌شناسی صورت گرفته است، بیشتر تحقیقات معطوف به «توصیف» و «تبیین» آسیب‌های اجتماعی بوده و تحقیقات اندکی در حوزه «مدیریت» و «کنترل» آسیب‌های اجتماعی و اصلاح رفتارهای اجتماعی صورت گرفته است. مسئله اصلی نوشتار حاضر این است که برای آسیب پژوهی و آسیب زدایی اجتماعی چه ملاحظات یا پیش‌نیازهای علمی و عملی را باید مدنظر داشت؟ در پاسخ به این پرسش با روش تحلیلی به چهار ملاحظه در حوزه آسیب پژوهی و سه ملاحظه در حوزه آسیب زدایی رسیده‌ایم. توجه به «چندعاملی بودن آسیب‌های اجتماعی»، «عدم اکتفا به راه‌حل‌های درونی»، توجه به «دشواری آسیب‌شناسی» به‌عنوان آخرین مرحله تحقیقات اجتماعی و «ایجاد مطالبه عمومی و گفتمان سازی اصلاح‌گری اجتماعی» به‌عنوان چهار ملاحظه علمی مهم در حوزه آسیب پژوهی موردتوجه قرار گرفته است و توجه به «دشواری آسیب زدایی» و تغییر عادت‌های رفتاری، توجه به «تدریجی بودن تغییر رفتار» و لزوم کار جهادی و بی‌وقفه و «عدم جواز درنگ» در آسیب زدایی به‌عنوان سه ملاحظه عملی مهم در آسیب زدایی در این نوشتار موردبحث قرار گرفته‌اند.
عباس محمدی؛ سیدرضا بلاغت
دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 39-54
چکیده
هدف این پژوهش، آموزش فلسفه به کودکان بر اساس مبانی اسلامی و تأثیر آن در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، می‌باشد. این پژوهش، از نوع تحلیلی- توصیفی و استنتاجی از انواع پژوهش‌های کیفی است. با توجه به اهمیت و جایگاه آموزش فلسفه به کودکان بر اساس مبانی اسلامی در تعلیم و تربیت کشور و حتی جهان اسلام و خلأ آن در نظام آموزشی کشور، این پژوهش درصدد ...
بیشتر
هدف این پژوهش، آموزش فلسفه به کودکان بر اساس مبانی اسلامی و تأثیر آن در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، می‌باشد. این پژوهش، از نوع تحلیلی- توصیفی و استنتاجی از انواع پژوهش‌های کیفی است. با توجه به اهمیت و جایگاه آموزش فلسفه به کودکان بر اساس مبانی اسلامی در تعلیم و تربیت کشور و حتی جهان اسلام و خلأ آن در نظام آموزشی کشور، این پژوهش درصدد است تا ضمن تشریح معایب روش سنتی آموزش و عدم کارآمدی آن، برای نیازها و تحولات سریع و گسترده جهان امروز، آموزش فلسفه به کودکان بر اساس مبانی اسلامی و ضرورت آموزش و تربیت فلسفی کودکان و نقش آن را در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی (همچون بزهکاری، اعتیاد، طلاق، فساد اخلاقی، تأثیرات منفی فضای مجازی) تبیین نماید. هدف برنامه آموزش فلسفه به کودکان بر اساس مبانی اسلامی، اصلاح وضعیت تفکر در مدارس و وارد کردن عنصر اندیشه به درون نظام آموزشی کشورهای اسلامی است. در مرحله بعد تربیت شهروندانی خلاق، نقاد، مبدع، دارای قدرت استدلال و استقلال، خردورز، تحلیل‌گر، قانون‌مند و مسئولیت‌پذیر است که همگی از خصوصیات جامعه کاوشگر و معقول می‌باشد. این برنامه سعی می‌کند تا استدلال، تمییز و داوری را از کودکی به افراد آموزش دهد به‌طوری‌که این افراد به این توانایی برسند که تا حد امکان خودشان برای خودشان تفکر کنند و برای خودشان تصمیم بگیرند و بهترین‌ها را گزینش و انتخاب کنند و در یک کلام به توانایی خودیادگیری و یادگیری مادام‌العمر دست یابند، در صورت تحقق جامعة یادگیرنده، ناخودآگاه جامعه از آسیب‌های اجتماعی در امان خواهد بود.
محمدرحیم عیوضی
دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 39-60
چکیده
از نگاه جامعه‌شناسی موضوع آسیب‌شناسی بی‌تردید موضوعی چندوجهی است که از حساسیت و لغزش‌پذیری نظری و کاربردی برخوردار است. از سویی تغییرات اجتماعی که به صورت بطئی ظهور می‌یابد، سایر شقوق زندگی اجتماعی نظیر فرهنگ، سیاست و اقتصاد را فرا می‌گیرد و ما را با مسئله اجتماعی پیوند می‌دهد. با توجه به تحلیل‌های اجتماعی باید پذیرفت که امروز ...
بیشتر
از نگاه جامعه‌شناسی موضوع آسیب‌شناسی بی‌تردید موضوعی چندوجهی است که از حساسیت و لغزش‌پذیری نظری و کاربردی برخوردار است. از سویی تغییرات اجتماعی که به صورت بطئی ظهور می‌یابد، سایر شقوق زندگی اجتماعی نظیر فرهنگ، سیاست و اقتصاد را فرا می‌گیرد و ما را با مسئله اجتماعی پیوند می‌دهد. با توجه به تحلیل‌های اجتماعی باید پذیرفت که امروز غیر از دیروز است، همچنان‌که آینده متفاوت از امروز خواهد بود. سؤال این است که چه عامل و یا عواملی سه مقطع گذشته، حال و آینده را به یکدیگر متصل می‌کند؟ پاسخ این است که مسائل اجتماعی حلقه‌های اتصال گذشته، حال و آینده یک حیات اجتماعی محسوب می‌شوند. پیوستگی و زمان از وجوه مهم مسئله اجتماعی است و ازآنجاکه مهم‌ترین مولد مسائل اجتماعی تغییرات می‌باشند، لذا وقوع تغییرات دائماً منجر به تولید مسائل جدیدی می‌گردد که احتمال دارد به آسیب اجتماعی منجر شود. در واقع، وقوع تغییرات اجتماعی مولد مسائل اجتماعی خواهد شد و درصورتی‌که زمینه اجتماعی مساعد باشد این مسائل در آینده عامل بروز آسیب‌های اجتماعی خواهند شد. از این نظر، مطالعه آسیب‌شناسی آینده مسائل اجتماعی بستر مهمی در آسیب‌شناسی مسائل اجتماعی است با تأکید بر اینکه برای بررسی حال، نیازمند مطالعه گذشته هستیم و جهت پیش‌بینی آینده، نیز گذشته و حال باید توأمان مورد کنکاش قرار گیرد. در تحلیل مسئله فوق در این مقاله به معیارهایی برای مطالعه آسیب‌شناسی آینده مسائل اجتماعی پرداخته شده است. در این فرایند مطالعاتی تغییرات اجتماعی به‌عنوان متغیر مستقل و آسیب‌های اجتماعی به‌عنوان متغیر وابسطه و بستر اجتماعی مساعد آینده که زمینه‌های شکل‌گیری مسائل اجتماعی نوظهور و شگفتی‌سازها خواهد بود متغییر میانجی می‌باشد. وجه پیوستگی و عنصر زمان نیز از وجوه مهم این پژوهش به‌شمار می‌آید.
حمید فاضل قانع
دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 39-56
چکیده
دانش اجتماعی مسلمین که از زوایای گوناگون به ژرفانگری در مسائل اجتماعی پرداخته است، با کنترل شایسته‌ی آسیب‌های اجتماعی در سده‌های میانی، نقش مهمی در فراز تمدنیِ جامعه‌ی مسلمان داشته است. از میان رویکردهای گوناگون دانش اجتماعی مسلمین، رویکرد خطابی بیشترین اثرگذاری را بر اندیشه و رفتار مردمان داشته و عمومی‌ترین وجه از دانش اجتماعی ...
بیشتر
دانش اجتماعی مسلمین که از زوایای گوناگون به ژرفانگری در مسائل اجتماعی پرداخته است، با کنترل شایسته‌ی آسیب‌های اجتماعی در سده‌های میانی، نقش مهمی در فراز تمدنیِ جامعه‌ی مسلمان داشته است. از میان رویکردهای گوناگون دانش اجتماعی مسلمین، رویکرد خطابی بیشترین اثرگذاری را بر اندیشه و رفتار مردمان داشته و عمومی‌ترین وجه از دانش اجتماعی مسلمین بوده است. متون رویکرد خطابی به دلیل توجه ویژه به آداب و رسوم و بسیاری از روابط میان‌فردی و اجتماعی، ترکیبی متوازن و متناسب با شرایط و اقتضائات زمانه‌ی خویش ارائه کرده و به افراد، نگرشی سازنده در برابر موقعیت‌های زندگی می‌بخشیدند. کامیابی دانش اجتماعی مسلمین در بروز رفتارهای بهنجار از سوی شهروندان، این پرسش را ایجاد می‌کند که آیا بازخوانی و روزآمد کردن الگوهای اثرگذار رویکرد خطابی بر جامعه و فرهنگ، در این روزگار نیز می‌تواند جامعه‌ی مسلمان را در کنترل آسیب‌های اجتماعی یاری کند؟ این پژوهش با بهره‌گیری از روش تحلیل محتوای کیفیِ جهت‌دار، دیدگاه‌ها و نظریه‌های اندیشمندان مسلمان را در رویکرد خطابی، بازآفرینی کرده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که آثار اندیشمندان مسلمان در رویکرد خطابی با تکیه بر ویژگی‌هایی مانند اخلاق‌گرایی، آگاهی‌بخشی، بهره‌گیری از روش اقناعی و همچنین گستردگی و گوناگونی مخاطب، چهار محور اصلی را در کنترل بهینه آسیب‌های اجتماعی مورد توجه قرار داده‌اند: واقع‌نگری در رویارویی با آسیب‌های اجتماعی؛ ترسیم چشم‌انداز قابل دستیابی از جامعه‌ی مطلوب؛ بهبود جامعه‌پذیری و نهادینه‌سازی شبکه‌ی اجتماعی؛ برجسته‌سازی بن‌مایه‌های اصیل فرهنگی در سبک زندگی.
حسین اسدی؛ احسان شاه قاسمی
دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 47-64
چکیده
پدیده «شهرت» و نامداری از گذشته‌های دور همواره در جوامع وجود داشته است. بااین‌وجود، با ظهور و گسترش رسانه‌های نوین ارتباطی، نوع جدیدی از شهرت تحت عنوان فرهنگ شهرت (سلبریتی) شکل گرفته است. فرهنگ شهرت در حوزه‌های متعددی از زندگی جمعی انسان‌ها ازجمله سبک پوشش تأثیرگذار بوده است. در آغاز لباس و سبک پوشش زمانی صرفاً وسیله‌ای ...
بیشتر
پدیده «شهرت» و نامداری از گذشته‌های دور همواره در جوامع وجود داشته است. بااین‌وجود، با ظهور و گسترش رسانه‌های نوین ارتباطی، نوع جدیدی از شهرت تحت عنوان فرهنگ شهرت (سلبریتی) شکل گرفته است. فرهنگ شهرت در حوزه‌های متعددی از زندگی جمعی انسان‌ها ازجمله سبک پوشش تأثیرگذار بوده است. در آغاز لباس و سبک پوشش زمانی صرفاً وسیله‌ای برای رهایی انسان‌ها از گرما و سرما و همچنین متمایز کردن ویژگی‌های فرد به شمار می‌آمد، اما امروزه سبک پوشش به‌مثابه عمل اجتماعی و رفتار معنادار در جامعه رواج یافته که تحت تأثیر عوامل مختلف ازجمله فرهنگ شهرت دگرگونی‌هایی را تجربه کرده است. بررسی آسیب‌های فرهنگ شهرت بر سبک پوشش از منظر اسلام مسئله پژوهش حاضر است. روش انجام پژوهش در مرحله گردآوری داده‌ها، اسنادی و در مرحله تحلیل داده‌ها، تحلیلی و استنباطی است و نیز از روش‌های متعارف در علوم اسلامی در جهت فهم بهتر آموزه‌های اسلام بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد از دیدگاه اسلام، فرهنگ شهرت چهار آسیب مهم برای سبک پوشش به دنبال دارد: 1. جلوه گرایی، 2. مصرف‌گرایی، 3. مدگرایی و 4. تغییر ارزش‌های اجتماعی پوشش.
علی اکبر دوایی
دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 55-92
چکیده
آسیب‌های اجتماعی از پیچیده‌ترین پدیده‌های اجتماعی است؛ هم در شناسایی و هم در مواجهه؛ لذا نیازمند تدابیری صحیح و همه جانبه در مقام شناسایی و برخورد با آن می‌باشد. نگاه به آسیب‌ها از زوایای مختلف لازم ولی ناکافی است و برای تجمیع رویکردها نیازمند مدل‌های تحلیلی جامعی هستیم. آنچه در این مقاله به‌دنبال آن هستیم با مفروض داشتن ماهیت ...
بیشتر
آسیب‌های اجتماعی از پیچیده‌ترین پدیده‌های اجتماعی است؛ هم در شناسایی و هم در مواجهه؛ لذا نیازمند تدابیری صحیح و همه جانبه در مقام شناسایی و برخورد با آن می‌باشد. نگاه به آسیب‌ها از زوایای مختلف لازم ولی ناکافی است و برای تجمیع رویکردها نیازمند مدل‌های تحلیلی جامعی هستیم. آنچه در این مقاله به‌دنبال آن هستیم با مفروض داشتن ماهیت آسیب‌ها و مبنای اسلامی در آن به‌دنبال تجمیع عوامل و زمینه‌های بروز آسیب‌های اجتماعی از جنبه‌های مختلف بیرونی و درونی با سهم تأثیر متفاوت در مدلی جامع هستیم. بر این اساس ابتدا عوامل مؤثر در بروز آسیب‌ها در قالب چرخه فعالیت آسیب و سطوح مختلف این چرخه از ساده‌ترین تا پیچیده‌ترین شکل آن (در قالب جبهه معارض یا جرایم سازمان‌یافته پیشرفته) ترسیم شده؛ سپس مدل مذکور، تبدیل به ماتریسی برای شناسایی و تحلیل عوامل آسیب شده که با توجه به سطح یا جایگاه عامل و نقش عامل در بروز آسیب و شاخص وجود عامل، به شناسایی انواع عوامل موجب بروز آسیب شده است و درنهایت ماتریس تجویز در حوزه مواجهه با آسیب‌های اجتماعی به تفکیک عوامل مؤثر در شکل‌گیری چرخه آسیب ترسیم شده است؛ به‌طوری که راهبرد و راهکار مواجهه با آسیب‌ها را به تفکیک عوامل دخیل در آسیب مدنظر قرار می‌گیرد و در ماتریسی دیگر عوامل مؤثر در انتخاب ابزار مقابله و نوع مقابله و هدف مقابله با آسیب به تناسب عوامل آسیب مدل‌سازی می‌شود.
مسعود نور علیزاده میانجی؛ عبدالله رحیمی
دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 57-84
چکیده
سلامت جنسی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های انسانی است که از پیش‌نیازهای اساسی آن آموزش جنسی است. هر نوع آموزشی نیز دارای راهبردهایی مبتنی بر مبانی خاص است. روش این پژوهش از نوع تحلیل کیفی اَسناد است. تحلیل‌های انتقادی نیز با استفاده از روش عقلی و تحلیل ثانویه انجام گرفت. استقلال دادن به انسان و بی‌نیازی او از خداوند، اصالت ...
بیشتر
سلامت جنسی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های انسانی است که از پیش‌نیازهای اساسی آن آموزش جنسی است. هر نوع آموزشی نیز دارای راهبردهایی مبتنی بر مبانی خاص است. روش این پژوهش از نوع تحلیل کیفی اَسناد است. تحلیل‌های انتقادی نیز با استفاده از روش عقلی و تحلیل ثانویه انجام گرفت. استقلال دادن به انسان و بی‌نیازی او از خداوند، اصالت بخشیدن به آزادی‌های فردی و انکار اصول و ارزش‌های ذاتی و ثابت اخلاقی، مادی‌گرایی، اصالت لذت در رفتارها و کنش با محوریت لذت‌جویی، ازجمله مهم‌ترین مبانی لیبرالیسم در آموزش جنسی است. این در حالی‌ست که از دیدگاه اسلامی باید بر اساس توحیدمحوری و اخلاق‌مداری پایه‌ریزی شود و او را در مسیر رشد و بالندگی قرار دهد. انسان در لذت‌جویی دارای چارچوب با ارزش‌گذاری اخلاقی ثابت است. نظام تربیت جنسی در رویکرد اسلامی بر اساس پایه‌هایی استوار است که سه مبنای 1) خدامحوری، 2) فطرت‌بنیان و 3) کرامت نفس از بیشترین اهمیت برخوردارند.آموزش‌های مهارمحور و آموزش جامع جنسی به‌عنوان راهبردهای آموزشی جنسی در غرب، بیشتر جنبه بهداشتی و کنترل بیماری‌های جنسی دارند تا حذف روابط جنسی خارج از چارچوب ازدواج. مصون‌سازی مبتنی بر تهذیب، پرورش، و توانمندسازی، راهبرد اساسی اسلامی در تربیت جنسی است که می‌تواند در عین رشد سالم و متعادل جنسینگی، به خودکارآمدی و مدیریت رفتار جنسی و هدایت آن در مسیر طبیعی پاسخ جنسی کمک کند.
نصرالله آقاجانی
دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 61-80
چکیده
بازشناسی منطق طبقه‌بندی انواع آسیب‌های اجتماعی از منظر قرآن و روایات مسئلۀ مهمی است که کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. با چه ملاک یا ملاک‌هایی می‌توان به چنین هدفی دست یافت؟ تأمل در آیات و روایات نشان می‌دهد که سلسله‌مراتبی از انحرافات وجود دارد که با ملاک‌های متکثری می‌توان آنها را طبقه‌بندی کرد. شدت و اهمیت نهی از یک موضوع، ...
بیشتر
بازشناسی منطق طبقه‌بندی انواع آسیب‌های اجتماعی از منظر قرآن و روایات مسئلۀ مهمی است که کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. با چه ملاک یا ملاک‌هایی می‌توان به چنین هدفی دست یافت؟ تأمل در آیات و روایات نشان می‌دهد که سلسله‌مراتبی از انحرافات وجود دارد که با ملاک‌های متکثری می‌توان آنها را طبقه‌بندی کرد. شدت و اهمیت نهی از یک موضوع، اصرار بر انجام ناهنجاری و گناه، ترویج و آشکار کردن آن در جامعه و کوچک شمردن آن از معیارهایی است که در روایات به‌عنوان معیار تصریح شده است. قدر مشترک آنها این است که هر گناهی که نشان‌دهندۀ بی‌مبالاتی فردی در تعبد و تقید دینی او باشد یا ارتکاب آن تضعیف ارزشها را در جامعه به دنبال داشته باشد، جزء ناهنجاری‌های بزرگی است که از آن به گناه کبیره یاد می‌شود. به علاوه، برای فهم حکمت و ملاک شدت نهی از یک ناهنجاری در اسلام، می‌توان استکبار ورزیدن در برابر دین، آنچه سبب تغییر هویت اسلامی فرد و جامعه شود و تضعیف توانمندی‌های جامعه از جمله ملاک‌هایی است که می‌تواند مجموعه‌ای از انحرافات و آسیب‌های اجتماعی را در ذیل خود طبقه‌بندی کند
روح اله هژبری؛ ابراهیم عباسپور
دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 65-90
چکیده
انحراف و کجروی و راه های مقابله با آن یکی از مسائل مهم اجتماعی بوده که اکثر جوامع از جمله جامعه ما را بخود مشغول کرده است. با توجه به اینکه کشور ما یک جامعه اسلامی می باشد، موثرترین و بهترین راهی که می توان برای پیشگیری و مقابله با انحرافات در نظر گرفت، رجوع به نظریه های منسجم در حوزه انحرافات و بومی سازی آنها متناسب با ارزشها و هنجاهای ...
بیشتر
انحراف و کجروی و راه های مقابله با آن یکی از مسائل مهم اجتماعی بوده که اکثر جوامع از جمله جامعه ما را بخود مشغول کرده است. با توجه به اینکه کشور ما یک جامعه اسلامی می باشد، موثرترین و بهترین راهی که می توان برای پیشگیری و مقابله با انحرافات در نظر گرفت، رجوع به نظریه های منسجم در حوزه انحرافات و بومی سازی آنها متناسب با ارزشها و هنجاهای جامعه اسلامی می باشد. تا با ترسیم الگویی اسلامی، قدمی موثر برای رفع کجروی برداشته شود.در همین راستا ،مقاله حاضر از میان نظریه های گسترده در حوزه انحرافات، نظریه پدیدارشناختی کجروی را تحت عنوان «بررسی رویکرد پدیدارشناختی کجروی بر اساس قرآن و روایات»مورد بررسی قرار داده و با تحلیلی نقدگونه، سعی براین داشته که با استفاده از روش تحلیل محتوای توصیفی و کیفی که نوعی نقد و سخن سنجی نیز می باشد، بخشی از محورهای اصلی رویکرد های پدیدارشناختی کجروی را به عنوان مقوله گرداوری نموده و بصورت پرسش بر قرآن و روایات عرضه کرده و پاسخ آن را در قالب توصیف دیدگاه های قرآنی و روایی بدست آورد.نتایج بدست آمده از این پژوهش نشان می دهد که صرف نظر از نقدهای هستی شناسی،معرفت شناسی و انسان شناسی وارد بر مبانی رویکردهای پدیدارشناختی کجروی، گزاره های قرآنی و روایی با بسیاری از محورهای برگزیده نظریه پدیدارشناختی کجروی همسویی داشته است
سیدسعید زاهد زاهدانی
دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 81-90
چکیده
در بحث نظریه‌پردازی آسیب‌های اجتماعی، هدف می‌تواند حل آسیب‌ها و یا مدیریت آسیب‌ها باشد. هدف این پژوهش این است که در نظریه‌پردازی‌های علوم اجتماعی موجود، هدف، مدیریت آسیب‌هاست نه حل آنها. بعکس، در نظریه‌پردازی اسلامی هدف، حل آسیب‌های اجتماعی است. معتقدیم که در این راه ضمن حل آسیب‌ها مدیریت آنان هم اتفاق می‌افتد. برای بررسی ...
بیشتر
در بحث نظریه‌پردازی آسیب‌های اجتماعی، هدف می‌تواند حل آسیب‌ها و یا مدیریت آسیب‌ها باشد. هدف این پژوهش این است که در نظریه‌پردازی‌های علوم اجتماعی موجود، هدف، مدیریت آسیب‌هاست نه حل آنها. بعکس، در نظریه‌پردازی اسلامی هدف، حل آسیب‌های اجتماعی است. معتقدیم که در این راه ضمن حل آسیب‌ها مدیریت آنان هم اتفاق می‌افتد. برای بررسی این ادعا و درک کم و کیف آن، اصل را بر ارادۀ فردی و اجتماعی می‌گذاریم. کسانی که انحراف پیدا می‌کنند و در اصطلاحات علوم اجتماعی امروز هنجارهای فردی و یا اجتماعی را می‌شکند این کار را مبتنی بر ارادۀ خویش انجام می‌دهد. در فرد و در جامعه قائل به سه سطح ارزشها و اخلاق، علم و معرفت و رفتار هستیم. در هر یک از این سطوح و بین آنان انحراف در فرد، در جامعه و یا در بین فرد و جامعه می‌تواند راه یابد. اندیشمندان علوم اجتماعی غرب می‌کوشند که این سه سطح را در فرد، در جامعه و بین فرد و جامعه بر مبنای واحدی هماهنگ کنند، این کار منجر به مدیریت ناهنجاری می‌شود. در اندیشۀ اسلامی به علت اصل بودن توحید، نبوت و معاد، اصل بر هماهنگ شدن ناهماهنگی‌های فردی، اجتماعی و یا بین فرد و جامعه بر اساس ارادۀ الهی است. به این ترتیب، آسیب هم مدیریت و هم حل می‌شود. در این پژوهش تلاش بر این است که با اتکاء به مفاهیم قرآنی موارد فوق را با استدلال منطقی بحث و نظریه‌پردازی کنیم.
محسن منطقی
دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 85-96
چکیده
سازمان‌ها، با استخدام و به کارگیری کارکنان، درصدد تحقق اهداف خود هستند. شرایط سازمان‌ها ازنظر فضای فیزیکی، کاری و قوانین و همچنین خصوصیات اخلاقی و رفتاری کارکنان زمینه‌ای را فراهم می‌سازد که برخی از کارکنان، از زیرکار شانه خالی کنند و در عین حضور، ازنظر عملکرد غایب باشند. از زیرکاردرروی یکی از آسیب‌های اجتماعی است که درمان آن ...
بیشتر
سازمان‌ها، با استخدام و به کارگیری کارکنان، درصدد تحقق اهداف خود هستند. شرایط سازمان‌ها ازنظر فضای فیزیکی، کاری و قوانین و همچنین خصوصیات اخلاقی و رفتاری کارکنان زمینه‌ای را فراهم می‌سازد که برخی از کارکنان، از زیرکار شانه خالی کنند و در عین حضور، ازنظر عملکرد غایب باشند. از زیرکاردرروی یکی از آسیب‌های اجتماعی است که درمان آن می‌تواند سازمآن‌ها را کارآمدتر کند. این پژوهش که با روش تحلیلی توصیفی انجام شده است؛ درصدد نمایان کردن پدیده از زیرکاردروی کارکنان و مواجهه فرهنگی با این پدیده است. در این زمینه می‌توان پدیده‌های مختلف اجتماعی را مورد مطالعه قرار داد. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد توجه به مؤلفه‌های فرهنگی در گزینش کارکنان، تقویت باورهای مذهبی و معنوی آنان و آشناسازی کارکنان با پیامدهای فرهنگی اجتماعی عملکرد خود، می‌تواند کمک شایانی به کاهش پدیده از زیرکاردرروی کارکنان کند.
سیدحسین فخرزارع
دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 91-112
چکیده
از جمله دغدغه‌هایی که در هر دوره ذهن اندیشمندان را به خود مشغول می‌کند، علل و زمینه‌های فروپاشی تاریخ و تمدن یک جامعه و کشف قانونمندی آنهاست که در چارچوب‌های نظری مختلفی ساخته و پرداخته شده است. ازآنجاکه صحنة تاریخ، همچون تمام پدیده‌های دیگر دارای قوانین و سنن پابرجایی است، قرآن با قطعیت غیرقابل تحویلی، اعتلا و انحطاط جوامع را ...
بیشتر
از جمله دغدغه‌هایی که در هر دوره ذهن اندیشمندان را به خود مشغول می‌کند، علل و زمینه‌های فروپاشی تاریخ و تمدن یک جامعه و کشف قانونمندی آنهاست که در چارچوب‌های نظری مختلفی ساخته و پرداخته شده است. ازآنجاکه صحنة تاریخ، همچون تمام پدیده‌های دیگر دارای قوانین و سنن پابرجایی است، قرآن با قطعیت غیرقابل تحویلی، اعتلا و انحطاط جوامع را معطوف به علل و عوامل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، بیان کرده، ضمن اینکه سقوط و انحطاط جامعه و تاریخ را طی سازوکار مشخص با تبیین پیامدهای درون‌زا و برون‌زای آن و چگونگی اصلاح جامعة منحط، در آیات مختلفی آورده است. در این مقاله تلاش بر این است چرایی، چگونگی و پیامدهای انحطاط را از منظر اسلام به‌ویژه آیات قرآنی در شبکه‌ای از مفاهیم به هم پیوسته ارائه دهد. ضرورت این بحث از منظر قرآن و روایات، در جوامع معاصر که دچار بحران‌های بزرگ معنوی و اجتماعیِ حاصل از رویگردانی از ارزش‌های والای انسانی شده و ساخت جامعه را با بحران‌های زیادی مواجه کرده است، محسوس می‌باشد.
سیدمرتضی هنرمند؛ جمال سروش
دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 91-106
چکیده
تجمل‌گرایی به عنوان امری ذاتی و میلی فطری و به معنای میل و گرایش به زیبایی و نمایش آن، در قالب افعال اختیاری و در ابعاد مختلف زندگی بروز و ظهور می‌کند. این فعل اختیاری همچون سایر افعال اختیاری که از منظر اخلاق اسلامی به خوب و بد متصف می‌شود از افراط و تفریط که از آن به آسیب و تجمل‌گرایی مذموم یاد می‌شود مصون نیست. گرچه آسیب‌های تجمل‌گرایی ...
بیشتر
تجمل‌گرایی به عنوان امری ذاتی و میلی فطری و به معنای میل و گرایش به زیبایی و نمایش آن، در قالب افعال اختیاری و در ابعاد مختلف زندگی بروز و ظهور می‌کند. این فعل اختیاری همچون سایر افعال اختیاری که از منظر اخلاق اسلامی به خوب و بد متصف می‌شود از افراط و تفریط که از آن به آسیب و تجمل‌گرایی مذموم یاد می‌شود مصون نیست. گرچه آسیب‌های تجمل‌گرایی بسیار است، اما در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و با تأکید بر سبک زندگی مدرن که مبتنی بر فردگرایی بوده و خود را در قالب مصرف تظاهری، تبرّج، شهره‌گی، انباشت ثروت و تن-آسایی نشان می‌دهد و با توجه به نوعی ابهام عرفی در ممدوح و مذموم بودن این سبک زندگی به عنوان آسیب، به کشف مقوله‌های تجمل‌گرایی و زیباشناختی ممدوح از منظر آموزه‌های اسلامی پرداخته می‌شود. مهم‌ترین قیود مستخرج از آیات و روایات عبارتند از حیات طیبه، رزق طیب و حلال، شأنیت، هم‌زیستی با محرومین، رعایت اضعف مأمومین، حسن نیت، اخلاص و زهد. مقوله‌های متخذ از مبانی اسلامی، در راستای طراحی سبک زندگی دینی از جنس معاش طیب را نشان می‌دهد.
علیرضا جزینی؛ علی عباسی کسانی؛ محسن پناهی
دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 93-104
چکیده
هدف این پژوهش، بررسی تأثیر سبک زندگی اسلامی بر پیشگیری از جرم و آسیب‌های اجتماعی با تأکید بر نقش نماز می‌باشد. این پژوهش، کیفی و از نوع تحلیل فلسفی است. روش گردآوری اطلاعات، مطالعه اسنادی و جست‌وجوی اطلاعات علمی از منابع مکتوب و دیجیتال است. پژوهش نشان می‌دهد که نماز به‌عنوان یکی از ابعاد سبک زندگی اسلامی، نقش بسیار مهمی در پیشگیری ...
بیشتر
هدف این پژوهش، بررسی تأثیر سبک زندگی اسلامی بر پیشگیری از جرم و آسیب‌های اجتماعی با تأکید بر نقش نماز می‌باشد. این پژوهش، کیفی و از نوع تحلیل فلسفی است. روش گردآوری اطلاعات، مطالعه اسنادی و جست‌وجوی اطلاعات علمی از منابع مکتوب و دیجیتال است. پژوهش نشان می‌دهد که نماز به‌عنوان یکی از ابعاد سبک زندگی اسلامی، نقش بسیار مهمی در پیشگیری از جرم دارد. دلیل آن نیز این است که سبک زندگی اسلامی و بخصوص نماز باعث می‌شود که انسان به یاد خدا باشد. ازآنجاکه انسان در هر روز 5 بار نماز می‌خواند، همواره در دل خود به یاد خداست و همین کافی است که در حین اشتباه و ارتکاب به جرم از آن جلوگیری کند. البته برای این کار باید ابتدا سبک زندگی اسلامی را در جامعه نهادینه کرد و به صورت یک فرهنگ درآورد.
حسین بستان(نجفی)
دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 97-112
چکیده
این مقاله می‌کوشد با بهره‌گیری از تجارب نگارنده در خلال اجرای طرحی پژوهشی در زمینهٔ سیاست‌های عفاف و حجاب در ایران، تصویر روشنی از ملزومات روش‌شناختی طراحی سیاست‌های اسلامی در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی ارائه دهد. بدین منظور، سه مرحلهٔ اصلی فرایند طراحی سیاست یعنی تحلیل مسئله، بررسی مبانی فلسفی و هنجاری و تحلیل سیاست پیشنهادی ...
بیشتر
این مقاله می‌کوشد با بهره‌گیری از تجارب نگارنده در خلال اجرای طرحی پژوهشی در زمینهٔ سیاست‌های عفاف و حجاب در ایران، تصویر روشنی از ملزومات روش‌شناختی طراحی سیاست‌های اسلامی در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی ارائه دهد. بدین منظور، سه مرحلهٔ اصلی فرایند طراحی سیاست یعنی تحلیل مسئله، بررسی مبانی فلسفی و هنجاری و تحلیل سیاست پیشنهادی را تفکیک کرده و کوشیده است چگونگی اثرگذاری مضامین اسلامی در هر یک از این مراحل را با ذکر نمونه توضیح دهد. مرحلهٔ نخست، شامل محورهای متعددی است که دست‌کم در دو محور بیان مسئله و تبیین وضعیت موجود می‌توان از امکان اثرگذاری مضامین اسلامی در طراحی سیاست سخن گفت. مرحلهٔ دوم، دو محور مبانی فلسفی و مبانی هنجاری را دربر می‌گیرد که مضامین اسلامی تقریباً در همهٔ آنها نقشی تعیین‌کننده دارند. مرحلهٔ سوم نیز شامل چندین محور است که هرچند اساساً مبتنی بر روش‌های تجربی و آماری‌اند، گاه تأثیر مضامین اسلامی را در آنها شاهدیم و آن در مواردی است که توضیح دلایل انتخاب یا ظرفیت‌ها یا موانع اجرای سیاست پیشنهادی، بستگی به توضیح نسبت آن با دیدگاه اسلام دارد.
سید حسام حسینی؛ سیده نسرین حسینی؛ خدیجه زارعی؛ مریم السادات طباطبایی
دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 105-128
چکیده
در این پژوهش با هدف بررسی نقش مبانی تربیت دینی در مواجهه با رنج‌های وجودی در دوران همه‌گیری ویروس کرونا، الگوی نظری جدیدی با استفاده از روش پژوهش استنتاجی پیش رونده فرانکنا در بالاترین سطح تبیین و معرفی گردید.در این راستا پس از بررسی گزاره‌های الگوی نظری مد نظر که ما آن را «الگوی مثبت تربیت دینی در تقابل با رنج وجودی» نام نهادیم، ...
بیشتر
در این پژوهش با هدف بررسی نقش مبانی تربیت دینی در مواجهه با رنج‌های وجودی در دوران همه‌گیری ویروس کرونا، الگوی نظری جدیدی با استفاده از روش پژوهش استنتاجی پیش رونده فرانکنا در بالاترین سطح تبیین و معرفی گردید.در این راستا پس از بررسی گزاره‌های الگوی نظری مد نظر که ما آن را «الگوی مثبت تربیت دینی در تقابل با رنج وجودی» نام نهادیم، چالش‌ها و مسائل پیرامون افسردگی و رنج‌های وجودی ناشی از این اپیدمی موردبررسی قرار گرفت و یافته‌ها حاکی از آن است که رنج‌های وجودی ناشی از همه‌گیری ویروس کرونا به‌واسطه زیر سؤال بردن پیش‌فرض‌های پذیرفته شده، انزوای اجتماعی و رنج ناشی از مرگ اطرافیان چالش‌هایی را برای معنای زندگی افراد در پی دارد و الگوی نظری مدنظر تربیت دینی به‌واسطه توسعه و بازسازی معنای زندگی در کاهش آلام و رنج‌های وجودی مؤثر واقع می‌گردد.
صادق گلستانی
دوره 3، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 107-122
چکیده
نسبت به کجروی و مفاسد اجتماعی تبیین‌های مختلف جامعه‌شناختی، رواشناختی و زیست‌شناختی صورت گرفته است. در قلمرو تبیبین‌های جامعه‌شناختی نیز پژوهشگران اجتماعی تلاش کردند با برجسته‌سازی برخی وجوه اجتماعی اثر گذار در این مسئله به مفهوم‌سازی و تبیبین آن بپردازند. این پژوهش مسئله محوری خود را فرهنگ حسی قرار داده است و تلاش می‌کند ...
بیشتر
نسبت به کجروی و مفاسد اجتماعی تبیین‌های مختلف جامعه‌شناختی، رواشناختی و زیست‌شناختی صورت گرفته است. در قلمرو تبیبین‌های جامعه‌شناختی نیز پژوهشگران اجتماعی تلاش کردند با برجسته‌سازی برخی وجوه اجتماعی اثر گذار در این مسئله به مفهوم‌سازی و تبیبین آن بپردازند. این پژوهش مسئله محوری خود را فرهنگ حسی قرار داده است و تلاش می‌کند تا تأثیرات این فرهنگ را در شکل‌گیری آسیب‌ها و کجروی و مفاسد اجتماعی[1] تحلیل نماید؛ بنابراین این مقاله که به روش تحلیلی منطقی سازمان می‌گیرد تلاش می‌کند به این پرسش بنیادین پاسخ دهد که فرهنگ حس‌گرایی چه مسیری را برای شکل‌گیری مفاسد اجتماعی طی می‌کند. مسیرهای مهم مرتبط با فرهنگ حس‌گرایی که به تولید و ترویج انحرافات و آسیب‌های اجتماعی می‌انجامد عبارت‌اند از؛ فهم و تبیین مسئله اجتماعی، رهایی انسان، احساس محرومیت نسبی و نمایشی شدن جهان. [1]. تفکیک بین دو مفهوم کجروی و مفاسد اجتماعی به‌خاطر تفاوت بار معنایی آن دو است که در بخش مفاهیم بررسی می‌شود.
محسن منطقی
دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1399، ، صفحه 113-132
چکیده
کجروی مدیران و نقش آن در شکل‌گیری آسیب‌های اجتماعی در سازمان‌هاکجروی مدیران و نقش آن در شکل‌گیری آسیب‌های اجتماعی در سازمان‌ها در شکل‌گیری کجروی‌های اجتماعی، عوامل متعددی نقش دارند. این پژوهش، به یکی از عوامل پنهان کجروی‌های اجتماعی یعنی کجروی مدیران، که منجر به کجروی کارکنان سازمان‌ها و مردم می‌شود، می‌پردازد. مدیران سازمان‌ها ...
بیشتر
کجروی مدیران و نقش آن در شکل‌گیری آسیب‌های اجتماعی در سازمان‌هاکجروی مدیران و نقش آن در شکل‌گیری آسیب‌های اجتماعی در سازمان‌ها در شکل‌گیری کجروی‌های اجتماعی، عوامل متعددی نقش دارند. این پژوهش، به یکی از عوامل پنهان کجروی‌های اجتماعی یعنی کجروی مدیران، که منجر به کجروی کارکنان سازمان‌ها و مردم می‌شود، می‌پردازد. مدیران سازمان‌ها با ابتلای به مفاسد اخلاقی، اعتیاد و خشونت، می‌توانند رفتار زیانباری را به کارکنان خود منتقل کنند. عوامل کجروی مدیران را می‌توان به دو دستة عوامل فردی و عوامل سازمانی تقسیم کرد. حریص بودن و ضعف ایمان، از عوامل شخصیتی و فردی مدیران است که باید با شیوه‌های بیداری وجدان، یادآوری معاد، و مجازات، آنها را بهبود بخشید. ساختار سازمانی و فرهنگ سازمانی نامناسب نیز می‌تواند از مهم‌ترین عوامل سازمانی کجروی اجتماعی مدیران باشد. با آگاهی‌بخشی و تأکید بر قانون‌گرایی، می‌توان عوامل سازمانی کجروی اجتماعی را کاهش داد و زمینه بهبود رفتار کارکنان را فراهم ساختمدیران، کارکنان سازمان، کجروی اجتماعی.
