نوع مقاله : تخصصی
نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات زنان، دانشکده زن و خانواده دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران
2 استادیار گروه شیعه شناسی پردیس فارابی، تهران،ایران
چکیده
مقاله حاضر درصدد بررسی «خودنمایی زنان در فضای مجازی به‌مثابه یک آسیب اجتماعی» است و برای مقابله با آن، راهکارهایی ارائه می‌شود. امروزه بخش عظیمی از حضور اجتماعی افراد در فضای مجازی سامان‌دهی شده است. این فضا می‌تواند به‌مثابه فرصتی طلایی یا بحران و آسیبی جدی تلقی شود. از سوی دیگر، گرایش به زیبایی در تمام افراد به‌ویژه زنان به‌طور ذاتی وجود دارد زمانی که تمایل به سمت زیبایی با میل به نمایش آن همراه می‌گردد، زمینه‌ای را مهیا می‌کند که ممکن است به خودنمایی منجر شود و دیگر یک مسئله خصوصی و مربوط به حیات فردی انسان نیست بلکه در اجتماع و حوزه عمومی نیز نمود پیدا می‌کند. خودنمایی زنان در فضای مجازی می‌تواند عامل اثرگذاری محسوب شود که پیامدهای قابل‌تأمل را به دنبال دارد. این مقاله مبتنی بر روش کیفی توصیفی و تحلیلی سامان می‌یابد و در پی آن است که به علل خودنمایی زنان در فضای مجازی و روش‌های تأثیرگذار در فرایند خودنمایی آنان و راهکارهای مقابله با آسیب‌های حاصل شده از این بحران بپردازد.
کلیدواژه‌ها
- قرآن کریم.
- ابن‌فارس، احمد بن فارس، (۱۴۰۴ ق)، معجم مقاییس اللغة، ج1، قم: انتشارات مکتب الاعلام الاسلامی.
- اسحاقی، سید حسن، (۱۳۸۶)، مروارید عفاف (کاوشی در حیا، غیرت و حجاب)، قم: انتشارات مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیما.
- آمدی، عبدالواحد بن محمد، (۱۳۷۸)، غررالحکم و دررالکلم، ج1-2، تهران: نشر فرهنگ اسلامی.
- براندل، ناتانیل، (۱۳۸۷)، عزت‌نفس، ترجمه مهری قراچه داغی، تهران: انتشارات نخستین.
- بل، دیوید، (1389)، درآمدی بر فرهنگ‌های سایبر، ترجمه مسعود کوثری و حسین حسنی، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
- پسندیده، عباس، (۱۳۸۴)، پژوهشی در فرهنگ حیا، قم: انتشارات مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث.
- حقجو، محمدحسین، (۱۳۸۷)، خودنمایی و جلوه گری «هیستری» (شناخت، پیشگیری، ابعاد، آثار و درمان)، قم: انتشارات انصارالمهدی(ع).
- خامنه‌ای، سید علی، (۱۳۹۸)، الگوی زن، تهران: انتشارات مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی.
- ـــــــــــــــ ، (۱۳۹۸)، جایگاه و مسائل زنان در فرهنگ اسلامی و تجدد، تهران: انتشارات مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی.
- دهخدا، علی‌اکبر، (۱۳۷۳)، لغت‌نامه دهخدا، ج12، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (۱۴۱۲ ق)، مفردات الفاظ القرآن، بیروت: انتشارات دارالشامیه.
- راودراد، اعظم و گلناز گیشنیزجانی، (1396)، «گونه‌شناسی الگوهای بازنمایی بدن رسانه‌ای کاربران ایرانی شبکه اجتماعی اینستاگرام»، نشریه مطالعات رسانه‌های نوین، شماره 10، ص268.
- رحیمی نیک، اعظم، (۱۳۷۴)، تئوری‌های نیاز و انگیزش، تهران: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
- رستگاران، علیرضا، (۱۳۸۲)، تجمل‌گرایی از دیدگاه اسلام، قم: انتشارات مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران.
- ریتزر، جورج، (1384)، نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
- سرافینلی، الیزا، (1399)، ارتباطات اجتماعی جدید در عکاسی، زندگی دیجیتالی در اینستاگرام، ترجمه مجید سلیمانی ساسانی، تهران: انتشارات سوره مهر.
- شیخانی، حسن، (۱۳۸۹) خودنمایی بانوان علل و راهکارها، بوشهر: نشر زمزمه‌های روشن.
- صادقی تهرانی، محمد، (1406 ق)، الفرقان فی تفسیر القرآن و السنه، ج24، قم: انتشارات فرهنگ اسلامی.
- صفی یاری، مسعود، (۱۳۸۹)، راز حجاب، قم: انتشارات نور السجاد.
- ضیایی‌پرور، حمید، (1389)، «بررسی نفوذ شبکه‌های اجتماعی مجازی در میان کاربران ایرانی»، فصلنامه رسانه، سال 20، شماره 4، ص24.
- طارمی، محمدحسین، (1378)، «فضای سایبر، آسیب‌ها و مخاطرات»، فصلنامه ره‌آورد نور، سال 7، شماره 22، ص33.
- علوی، سید جعفر، (۱۳۹۸)، عزت‌نفس در فقه با نگاهی به آثار تربیتی آن، مشهد: انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
- فهیم نیا، محمدحسین، (۱۳۸۷)، دین و آزادی، قم: انتشارات مسجد مقدس جمکران.
- قاضی، فاطمه، (۱۳۸۷)، حجاب دختران، قم: انتشارات گلستان ادب.
- قرائتی، محسن، (۱۳۸۵)، تفسیر نور، ج7، تهران: انتشارات مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
- گافمن، الف، (1392)، نمود خود در زندگی روزمره، ترجمه مسعود کیان‌پور، تهران: مرکز.
- مصباح یزدی، محمدتقی، (۱۳۸۱)، تهاجم فرهنگی، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
- ـــــــــــــــ ، (۱۳۸۸)، رستگاران، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
- مصطفوی، حسن، (۱۳۶۸)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- مطهری، مرتضی، بی‌تا، مسئله حجاب، تهران: انتشارات صدرا.
- مکارم شیرازی، ناصر، (1374)، تفسیر نمونه، ج1، تهران: انتشارات دارالکتب الاسلامیه.
- ـــــــــــــــ ، (۱۳۸۶)، پیام قرآن، ج6، تهران: انتشارات دارالکتب الاسلامیه.
- مکتبی، سید محمد و سعید هدایتی، (۱۳۸۷)، زن و خانواده از دیدگاه امام خمینی، قم: انتشارات مرکز پژوهش‌های اسلامی صداوسیما.
- مندونی و دیگران، (2011)، به نقل از سرافینلی، الیزا (1399)، ارتباطات اجتماعی جدید در عکاسی، زندگی دیجیتالی در اینستاگرام، ترجمه مجید سلیمانی ساسانی، تهران، انتشارات سوره مهر.
- میرووتیز، جاشوا، (1387)، رسانه‌ها و رفتار ـ حلقه مفقود در نظریه‌های ارتباطات، ترجمه گودرز میرانی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری.
- نوری، حسین بن محمدتقی، (۱۴۰۸ ق)، مستدرک الوسایل و المستنبط المسائل، ج1، بیروت: انتشارات مؤسسه آل البیت (علیهم السلام) لاحیاء التراث.
)