نویسندگان
1 استادیار گروه جامعه‌شناسی دانشگاه باقرالعلوم(ع)، قم، ایران
2 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران
چکیده
حاشیه‌نشینی به‌مثابه پدیده اجتماعی، ساختار و ویژگی‌های اجتماعی خاصی دارد که آن را از مفهوم سکونت در پیرامون شهر متمایز می‌سازد و تقریباً عواملی که سبب ایجاد آن می‌شود، هویت آن را هم می‌سازد. عناصر اصلی هویت حاشینه‌نشینی دارای ابعاد مختلف فرهنگی، اقتصادی، امنیتی و بهداشتی است و عوامل ایجاد آن‌هم در سه حوزه فرهنگی، اقتصادی و امنیتی و نیز در سطوح مختلف خرد، میانی و کلان یا ساختاری قابل بررسی است. پرهیز از رویکرد ناقص و یک بعدی به مسئله حاشیه‌نشینی و اتخاذ رویکردی جامع به آن مقتضی توجه به همه این عوامل در سطوح مذکور است. لذا به‌صورت کلی می‌توان تأثیر نه عامل را در ایجاد حاشینه‌نشینی بررسی کرد و قهرا راه حل‌های حاشیه‌نشینی هم معطوف به این حوزه‌ها خواهد بود
کلیدواژه‌ها
- قرآن کریم.
- ابن‌شعبه حرانی، (1404 ق)، تحف العقول عن آل الرسول(ص)، چاپ دوم، قم: جامعه مدرسین.
- ابن‌شعیری سبزواری، محمد بن محمد، (1414 ق)، جامع الأخبار، چاپ اول، آستان قدس رضوی.
- امام خمینی، سید روح‌الله، صحیفه نور، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
- حاتمی‌نژاد، حسین و دیگران، (1382)، «اسکان غیررسمی در جهان، به نقل از لطفی حیدر و دیگران، بحران حاشیه‌نشینی وسکونت گاه‌های غیررسمی در مدیریت کلان‌شهرها و رهیافت‌های جهانی»، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیای انسانی، شماره دوم.
- حسنی، محمدرضا و عیسی عابدینی، (1391)، تحلیلی بر عوامل، آثار و پیامدهای اجتماعی حاشیه‌نشینی، مقالات دومین همایش ملی آسیب‌های اجتماعی در ایران، ج7 (آسیب‌های اجتماعی ناشی از حاشیه‌نشینی، روابط همسایگی و آپارتمان‌نشینی)، خرداد، انتشارات آگاه.
- حسین‌زاده دلیر، کریم، (1370)، «حاشیه‌نشینی: در جستجوی معنا و مفهوم»، اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، شماره 45-46، به نقل از: مجید فولادیان و حسن رضایی بحرآباد، (1398)، «نگاهی به آسیب‌های اجتماعی و جرائم در حاشیه شهر مشهد و بررسی عوامل تسهیل کننده آن»، فصلنامه جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران.
- خامنه‌ای، سید علی، (1395)، بیانات در مراسم بیست و هفتمین سالگرد رحلت امام خمینی در تاریخ 15/03/1395.
- درویشی، یوسف، (1393)، «حاشیه‌نشینی و نقش آن در بروز و گسترش مواد مخدر و اعتیاد (مطالعهٔ موردی: شهر اردبیل)»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دورهٔ 46، شمارهٔ 3.
- رفیع‌پور، فرامرز، (1377)، توسعه و تضاد، چاپ سوم، شرکت سهامی انتشار.
- زارع دهقانانی، الناز، (1398)، علل و پیامدهای حاشیه‌نشینی و راهکارهای مقابله با آن در بستر شهری، ارائه‌شده در کنفرانس بین‌المللی مهندسی عمران معماری توسعه و بازآفرینی زیرساخت‌های شهری در ایران.
- زاهد زاهدانی، سید سعید، (1369)، حاشیه‌نشینی، چاپ اول، مرکز نشر دانشگاه شیراز.
- صالحی امیری، سید رضا و زهرا خدایی، (1390)، حاشیه‌نشینی و اسکان غیررسمی، چاپ اول، تهران: انتشارات ققنوس.
- غلامی، رضا، (1397)، درس گفتارهای اسلام و آسیب‌های اجتماعی، تهران: جلسه نهم.
- منصوریان، محمد کریم و سید علیرضا آیت‌اللهی، (1358)، حاشیه‌نشینان شیراز، مرکز جمعیت‌شناسی دانشگاه شیراز، به نقل از: زاهدانی، سید سعید، (1369)، حاشیه‌نشینی، مرکز نشر دانشگاه شیراز.
- نقدی، اسدالله، (1392)، حاشیه‌نشینی (تئوری‌ها، روش‌ها، مطالعات موردی)، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
)