Document Type : Special

Author

Assistant Professor, Research Group, Institute of Culture and Social Studies, Institute of Islamic Culture and Thought, Qom, Iran

Abstract

The reasons of degeneration of history and civilization of a society and the discovery of their legitimacy are one of the concerns of thinkers in each period which have been discussed based on various theoretical frameworks. Since history, like all other phenomena has laws and stable traditions. Quran has firmly stated that promotion and degeneration of societies depend on cultural, social, political and economic factors. Collapse and degeneration of society and history has been expressed in various verses of the Quran. Moreover, there are specific strategies for explaining its internal and external consequences and modifying society in various verses. The purpose of this paper is to provide the why, how and consequences of degeneration from Islam perspective especially Quran’s verses in a network of interconnected concepts. Since modern societies have experienced great spiritual and social crises due to neglecting supreme human value. Also the structure of society has faced many crises. As a result, the importance of this discussion is evident from the perspective of the Quran and narrations.

Keywords

  • قرآن کریم.
  • نهج‌البلاغه، (1380)، ترجمه محمد دشتی، قم: دارالهجرۀ.
  • آگ برن و نیم کوف، (1380)، زمینۀ جامعه‌شناسی، تهران: نگاه.
  • ابن‌بابویه، محمدبن علی (صدوق)، (1413ق)، من‌لایحضره‌الفقیه، تصحیح علی‌اکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین.
  • ابن‌خلدون، عبدالرحمن، (1379)، مقدمه، ترجمۀ محمد پروین گنابادی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  • ابن‌عاشور، محمدطاهر، (1427ق)، النظام الاجتماعی فی‌الاسلام، تونس، قاهره: دارالسلام ـ دارسخنون.
  • ارسطو، (1387)، سیاست، ترجمۀ حمید عنایت، تهران: امیرکبیر.
  • افلاطون، (1386)، جمهور، ترجمۀ فؤاد روحانی، چ یازدهم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  • پایدار، حبیب، (1356)، حیات و مرگ تمدن‌ها، تهران: قلم.
  • تمیمی‌آمدی، عبدالواحد‌بن محمد، (1366)، غررالحکم و دررالکلم، تصحیح سیدمهدی رجایی، قم: دارالکتاب‌الاسلامی.
  • تنهایی، حسین ابوالحسن، (1383)، درآمدی بر مکاتب و نظریه‌های جامعه‌شناسی، گناباد: مرندیز.
  • توین بی، آرنولد، (1352)، تمدن در بوتۀ آزمایش، ترجمۀ ابوطالب صارمی، تهران: امیرکبیر.
  • ـــــــــــــــ ، (1356)، فلسفۀ نوین تاریخ، ترجمۀ بهاءالدین پازارگاد، تهران: کتابفروشی فروغی.
  • ـــــــــــــــ ، (1376)، خلاصه 12جلدی تاریخ تمدن، ترجمۀ محمدحسین آریا، تهران: امیرکبیر.
  • جمعی از نویسندگان، (1373)، درآمدی بر جامعه‌شناسی اسلامی، تهران: سمت.
  • جوادی‌آملی، عبدالله، (1388)، جامعه در قرآن، قم: اسراء.
  • جوهری، اسماعیل‌بن حماد، (1410ق)، صحاح‌، تاج‌اللغۀ و صحاح‌العربیه، بیروت: دارالعلم للملایین.
  • حرعاملی، محمدبن حسن، (1409ق)، وسایل‌الشیعه، قم: مؤسسه آل‌البیت(علیهم السلام).
  • حکیم، سیدمحمدباقر، (1387)، جامعه انسانی از دیدگاه قرآن کریم، ترجمۀ موسی دانش، مشهد: آستان قدس رضوی.
  • حکیم‌، سیدمنذر، (2008)، النظریۀ الاجتماعیۀ الاسلامیه، بیروت: مرکزالحضارۀ لتنمیۀ الفکر الاسلامی.
  • حکیمی، محمدرضا، (1375)، الحیاۀ، ترجمۀ احمد آرام، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  • دورکیم، امیل، (1369)، دربارۀ تقسیم کار اجتماعی، ترجمۀ باقر پرهام، بابل: نشر کتابسرای بابل.
  • ـــــــــــــــ ، (1378)، خودکشی، ترجمۀ نادر سالارزاده، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
  • دهخدا، علی‌اکبر، (1377)، لغت‌نامه، تهران: دانشگاه تهران.
  • رفیع‌پور، فرامرز، (1378)، آناتومی جامعه، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  • ـــــــــــــــ ، (1380)، توسعه و تضاد، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  • سبزواری نجفی، محمد‌بن حبیب‌الله، (1419ق)، ارشاد الاذهان الی تفسیر القرآن، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
  • سید قطب، (1412ق)، فی ظلال القرآن، بیروت ـ قاهره:دارالشروق.
  • شارقی، آفاق، (1389)، مبانی جامعه‌شناسی، یزد: نیکوروش.
  • شجاعی‌زند، علیرضا، (1380)، دین، جامعه و عرفی شدن، تهران: نشر مرکز.
  • شیخ‌مفید، (1413ق)، امالی، محقق علی‌اکبر غفاری، قم: نشر کنگره شیخ مفید.
  • صدر، سیدمحمدباقر، (1367)، انسان مسئول و تاریخ‌ساز از دیدگاه قرآن، تهران: نشر بنیاد قرآن.
  • ـــــــــــــــ ، (1369)، سنت‌های اجتماعی و فلسفۀ تاریخ در مکتب قرآن، ترجمۀ حسین منوچهری، تهران: مرکز نشر فرهنگی رجا.
  • طالقانی، سیدمحمود، (1362)، پرتوی از قرآن، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  • طباطبائی، سیدمحمدحسین، (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: جامعه مدرسین.
  • طبرسى، فضل‌بن حسن، (1377)، تفسیر جوامع الجامع، تهران: دانشگاه تهران.
  • طوسی، خواجه نصیر‌الدین، (1373)، اخلاق ناصری، تهران: دانشگاه تهران.
  • طوسی، محمدبن حسن، (بی‌تا)، التبیان فی‌تفسیر القرآن، بیروت: داراحیاء‌التراث العربی.
  • طیب، سیدعبدالحسین، (1378)، اطیب‌البیان فی تفسیر القرآن، تهران: اسلام.
  • عیاشى، محمدبن مسعود، (1380)، تفسیر العیاشی‏، تصحیح هاشم رسولى محلاتى، تهران: المطبعۀ العلمیۀ.
  • فارابی، ابونصر، (1996)، کتاب آراء اهل‌المدینۀ الفاضله، بیروت: دارالمشرق.
  • فخررازی، (1420ق)، مفاتیح‌الغیب (تفسیر کبیر)، بیروت: دار احیاءالتراث ‌العربی.
  • فیض‌کاشانی، ملامحسن، (1418ق)، الآصفی فی تفسیر القرآن، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
  • قرائتی، محسن، (1383)، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
  • قمی‌مشهدی، محمدبن محمدرضا، (1368)، تفسیر کنزالدقایق و بحرالغرائب، تهران: وزارت ارشاد اسلامی.
  • کلینی، محمدبن یعقوب، (1388)، فروع کافی، گروه مترجمان، قم: نشر قدس.
  • ـــــــــــــــ ، (1387)، کافی، تصحیح علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  • کوزر، لوئیس، (1376)، زندگی و اندیشۀ بزرگان جامعه‌شناسی، ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
  • کوئن، بروس، (1379)، مبانی جامعه‌شناسی، ترجمه غلامعباس توسّلی و رضا فاضل، تهران: سمت.
  • کینگ، ساموئل، (1353)، جامعه‌شناسی، ترجمۀ مشفق همدانی، تهران: سیمرغ.
  • گیدنز، آنتونی، (1373)، جامعه‌شناسی، ترجمۀ منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
  • مارکس، کارل، (1380)، ایدئولوژی آلمانی، تهران: نشر چشمه.
  • مازندرانی، محمدصالح، (بی‌تا)، شرح ‌الکافی، الاصول و الفروع، تصحیح ابوالحسن شعرانی، تهران: ناشر المکتبۀ الاسلامیه.
  • مایکل، پترسون و همکاران، (1389)، عقل و اعتقاد دینی، ترجمۀ احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو.
  • مجلسی، محمدباقر، (1373)، بحارالأنوار، بیروت: داراحیاء التراث‌العربی.
  • محمد، سیدیوسف، (1424ق)، منهج‌القرآن الکریم فی‌اصلاح المجتمع، قاهره: دارالسلام.
  • محمدی‌ری‌شهری، محمد، (1371)، میزان‌الحکمۀ، قم: مکتبۀ الأعلام الاسلامی.
  • مدرسی، سیدمحمدتقی، (1419ق)، من‌هدی‌القرآن، تهران: دار محبی‌الحسین.
  • مصباح‌یزدی، محمد‌تقی، (1380)، جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
  • مطهری، مرتضی، (1384)، جامعه و تاریخ، تهران: صدرا.
  • مظلومان، رضا، (1355)، جامعه‌شناسی کیفری، تهران: اقبال.
  • مظهری، محمدثناءالله، (1412ق)، تفسیر المظهری، پاکستان: مکتبۀ رشدیۀ.
  • مغنیه، محمدجواد، (بی‌تا)، التفسیر المبین، قم: بنیاد بعثت.
  • مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، (1374)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  • مکارم شیرازی، ناصر، (1421ق)، الأمثل فى تفسیر کتاب الله المنزل، قم: نشر مدرسه امام علی‌بن ابیطالب(ع).
  • موثقی، سیداحمد، (1373)، علل و عوامل ضعف و انحطاط مسلمین در اندیشه‌های سیاسی و آرای اصلاحی سیدجمال‌الدین اسدآبادی، تهران: نشر فرهنگ اسلامی.
  • موثقی، سیداحمد، (1375)، استراتژی وحدت در اندیشه سیاسی اسلام، مقدمه، قم: بوستان کتاب.
  • نوری طبرسی، میرزاحسین، (1408ق)، مستدرک‌الوسایل و مستنبط‌المسائل، قم: موسسۀ آل‌البیت(علیهم‌السلام).
  • وثوقی، منصور، (1388)، مبانی جامعه‌شناسی، تهران: بهینه.
  • ویل دورانت، (بی‌تا)، تاریخ تمدن، ترجمۀ احمد آرام، تهران: نشر علمی و فرهنگی.