نوع مقاله : تخصصی
نویسنده
استادیار دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، تهران، ایران
چکیده
در راستای ضرورت ساماندهی فضای مجازی با هدف بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و جلوگیری از گسترش تهدیدات و آسیب‌های اجتماعی، اقدامات زیادی صورت گرفته و قوانین و اسناد زیادی وضع شده است همانطورکه هزینه‌های زیادی صرف و ساختارهای زیادی شکل گرفته‌اند لیکن در مجموع، هدف مورد انتظار محقق نشده و نتیجه و اثربخشی مطلوب مشاهده نمی‌شود. این مقاله از نوع تحلیلی ـ توصیفی با روش گردآوری کتابخانه‌ای به دنبال پاسخ این سوال است که چه مشکل و یا نقصانی وجود دارد که باعث کم ثمر شدن و یا حتی بی‌ثمر ماندن اقدامات دستگاه‌ها و قوانین و سیاستهای موضوعه شده و سامان نیافتن فضای مجازی و تداوم بی‌نظمی و آشفتگی آن را به بار آورده است؟ یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که چالش‌های: ساماندهی نشدن شبکه ملی اطلاعات، عدم بهره‌گیری از فیلترینگ هوشمند، ضعف پیام رسان‌های داخلی، مشکلات و موانع اثربخشی سامانه شاهکار، رها بودن فیلترشکن‌ها و عدم برخورد مؤثر با وبلاگها و وبسایت‌های متخلف، فقدان آینده نگری نسبت به معضلات شماره‌های مجازی، ضعف در اجرای طرح کد شامد، عدم کنترل VODهای داخلی، ناهماهنگی دستگاه‌ها در تقنین و اجرا و فقدان راهبری ستادی، و غلبه رویکردهای سلبی بر ایجابی در ساماندهی فضای مجازی، باعث تداوم نابسامانی، کنترل نشدن آسیب‌های اجتماعی و گسترش آن شده است. در این تحقیق راهکارهای پیشنهادی عملیاتی و کاربردی برای برون رفت از وضعیت فعلی، در ضمن بیان چالش‌ها و نواقص، مورد تبیین قرار گرفته‌اند.
کلیدواژه‌ها
- بخشی‌پور، معصومه، (4/9/1400)، خلاء مصوبات شورای عالی فضای مجازی در مدیریت راهبردی فضای سایبر، خبرگزاری مهر، کد خبر 5360119.
- بیانات مقام معظم رهبری در تاریخ 19/9/1392ش، 9/8/1395، 1/1/1400ش.
- تربتی، عبدالله، (1398)، فضای مجازی، تهران: کمیسیون اجتماعی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
- جاویدنیا، جواد، (18/12/1397)، عدم اجرای مصوبه مقابله با فیلترشکن‌ها توسط وزارت ارتباطات، خبرگزاری مشرق، کد خبر 942939.
- حاتمیان، سید مهدی، (19/2/1394)، سند سیاستی شبکه ملی اطلاعات، وبسایت تخصصی سیاستگذاری عمومی.
- حسنوندی، صبا و مرتضی منطقی، (1390)، فراز و فرود چتروم‌ها. تهران: نشر عابد.
- رضایی‌ها، آمنه و مریم افشاری، (1397)، «نقش دولت در مدیریت فضای مجازی از منظر قانون اساسی ایران»، مجله پژوهش‌های سیاسی و بین المللی، سال ۹، شماره ۳۷، ص319-340.
- سپهر، (1400)، ضرورت‌های ساماندهی به فضای مجازی، تهران: ویرگول.
- طرح نگی، محمدمهدی؛ میرترابی، سعید و علیرضا گلشنی، (1398)، «تبیین سیاستگذاری فضای مجازی در جمهوری اسلامی ایران»، مجله پژوهش‌های انقلاب اسلامی، شماره ۳۰، ص111-132.
- عبدالهی، غلامعلی، (1399)، آسیب شناسی فضای سایبر، تهران: دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
- قانون جرائم رایانه‌ای، (3/4/1388). مجلس شورای اسلامی.
- مصوبه دوم شورای عالی فضای مجازی: «تعریف و الزامات حاکم بر تحقق شبکه ملی اطلاعات و بودجه سال ۱۳۹۳ مرکز ملی فضای مجازی»، ابلاغ 12/11/1392.
- مصوبه شورای عالی فضای مجازی: «سیاست‌ها و اقدامات ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی»، مصوب 11/5/1396.
- منطقی، مرتضی، (1386 الف)، راهنمای اولیا در استفاده فرزندان از تلفن همراه، تهران: نشر عابد.
- ـــــــــــــــ ، (1386 ب)، راهنمای اولیا در استفاده فرزندان از بازی‌های ویدیویی، تهران: نشر عابد.
- نرگسیان، عباس؛ پیران نژاد، علی؛ حاجی ملا میرزایی، حامد و عباس قربیان، (۱۴۰۰)، «ارائه مدل اجرای خط مشی‌های فضای مجازی در ایران»، مجله امنیت ملی، سال ۱۱، شماره ۳۹، ص161-198.
- واعظی، محمود (وزیر ارتباطات سابق)، (1/5/1396)، ارائه اینترنت نامحدود تصویب شد، خبرگزاری ایسنا، کد خبر: 96050100345.
- یزدی‌خواه، سید علی، (12/4/1400)، بیش از 200 قانون مختص به فضای مجازی در آمریکا، خبرگزاری فارس، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، کد پیام: 70042.
)