نوع مقاله : تخصصی
نویسنده
دانش آموخته ارشد پژوهش هنر،دانشگاه شاهد،تهران، ایران.
چکیده
با تغییر یکباره نظام آموزش کشور از حضوری به مجازی، بروز آسیب‌های حضور دانش‌آموزان در فضای مجازی دور از ذهن نبود که البته اگر آموزش‌وپرورش طبق سند تحول بنیادین حرکت می‌کرد دیگر با شرایط کرونایی یکباره به فضای مجازی پرتاب نمی‌شد، چراکه طبق این سند موظف به برنامه‌ریزی برای آموزش مجازی بوده است. با گسترش حضور دانش‌آموزان در فضای مجازی، ترس از تخریب مبانی اخلاقی ـ اجتماعی و نداشتن امنیت روانی ـ فرهنگی ناشی از اطلاعات آلوده و مخرب در فضای مجازی بیش از پیش احساس شده است، تربیت هنری فرایندی است که شکوفایی و رشد مهارت‌های فکری و شناختی و تولید ایده‌های نوین در دانش‌آموزان را به همراه دارد. هم‌چنین، یکی از مهم‌ترین کارکردهای نظام آموزش اخلاقی پیشرو به شمار می‌آید و به شکل‌گیری هویت فرهنگی، رفتارسازی در جامعه و هدایت دانش‌آموزان به‌سوی هنجارها می‌انجامد. بدین ترتیب، تربیت هنری به دانش‌آموزان در رسیدن به شناخت و خودآگاهی کمک می‌کند؛ ضمناً، نقش مهمی در ارتقای خلاقیت آن‌ها خواهد داشت که در حوزه‌های مختلف زندگی نیز کاربرد دارد. تربیت هنری می‌تواند عاملی برای رشد و پرورش دانش‌آموزان باشد که عدم کج‌روی و انحراف در فضای مجازی را برای آنان درپی خواهد داشت. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش تربیت هنری است که می‌تواند دانش‌آموزان را در استفاده درست از فضای مجازی یاری کند. نتایج حاصل از پژوهش، شناخت مهم‌ترین آسیب‌های فضای مجازی و نقش تربیت هنری در کاهش آن بین دانش‌آموزان است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی و جمع‌آوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای و بررسی اسنادی بوده است.
کلیدواژه‌ها
- قرآن کریم.
- آ.اگوئیلا، لزلی، (1386)، «فواید هنر درمانی برای کودکان با نیازهای ویژه»، ترجمه منوچهر علی یارزنجانی، تعلیم و تربیت کودکان استثنایی، شماره 70 و 71، ص29-24.
- ابراهیمی، جواد، (1391)، آسیب‌شناسی تربیت هنری در نهادهای تعلیم و تربیت، مجموعه مقالات هنر و سند تحول بنیادین، مشهد: تمرین.
- آقایی، حمیدمیرزا، (1386)، «تأثیر آموزش هنر بر خلاقیت کودکان در آینده»، ماهنامه آینه خیال، شماره 5.
- آگاه، وحید، (1398)، «نظریه‌های معطوف به هنر، مقدمه شناخت آثار هنری به‌مثابه رسانه»، نشریه علوم خبری، 8 (29)، ص200-216.
- آیزنر، الیوت، (1385)، «آموزش هنر برای تغییر دنیا»، ترجمه فاطمه سادات میرعارفین، رشد آموزش هنر، شماره 6.
- بازرگان، سیمین، (1387)، برنامه‌ریزی چند بعدی، ماتریس زندگی، چاپ دوم، تهران: مدرسه.
- باقری، خسرو، (1388)، نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، تهران: مدرسه.
- پرویزی، اکبر؛ یارویسی، رضا و محمدرضا محمدی، (1395)، تأثیر آموزش هـنر بر تربیت انسان متعالی، اولین کنفرانس بین‌المللی نوآوری و تحقیق در علوم تربیتی، تهران: مدیریت و روان‌شناسی.
- جبل عاملی، اشرف، (1379)، «آشنایی با هنر درمانی»، تازه‌های روان درمانی، 5 (17، 18)، ص89-82.
- جهانیان، شهناز، (1388)، «فرهنگ‌سازی و هنر»، رشد آموزش هنر، 7 (1)، ص50-48.
- خسروی، رحمت‌اله، (1393)، آسیب‌شناسی برنامه درسی مهارت‌های زندگی در نظام آموزشی نظری، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
- دهخدا، علی‌اکبر، (1372)، لغت‌نامه دهخدا، ج4، تهران: دانشگاه تهران.
- زارع‌زاده خبیری، شیوا؛ رفیعی‌نیا، پروین و سیدمحسن اصغری‌نکاح، (1393)، «اثربخشی هنر درمانی گروهی بیانگر بر افزایش مؤلفه‌های رفتاری و هیجانی خودپنداره کودکان مراکز شبه خانواده»، مجله روان‌شناسی بالینی، 6(2)، ص51-41.
- زندوانیان، احمد؛ حیدری، مریم؛ باقری، ریحانه و فاطمه عطارزاده، (1392)، «آسیب‌های فضای مجازی بین دانش‌آموزان دختر»، نشریه مطالعات فرهنگ ـ ارتباطات. 14 (23)، ص216-195.
- زیوکو، ماجا، (1396)، ابعاد روان‌شناختی فضای مجازی، ترجمه مهدی نصرتی، اولین کنفرانس بین‌المللی ظرفیت‌شناسی و تأثیرگذاری فضای مجازی در ارتقای آموزش‌های دینی، قم.
- سورتیجی، علیاصغر و حسن رستگارپور، (1390)، «رابطه آموزش هنر با رویکرد تربیت هنری و خلاقیت دانش‌آموزان پایه پنجم دبستان ایران در سال تحصیلی 88-1387»، فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 1(3)، ص28-1.
- شاله، فلیسین، (1347)، شناخت زیبایی (استتیک)، ترجمه علی‌اکبر بامداد، چاپ سوم، تهران: کتابخانه طهوری.
- شرفی، حسن، (1390)، «تبیین مفهوم تولید هنری در آموزش هنر (با تأکید بر تربیت هنری در نهاد آموزش‌وپرورش)»، پژوهشنامه هنرهای دیداری، شماره اول، ص78-67.
- شفیعی سروستانی، مریم و مریم صفری سهل‌آبادی، (1399)، بررسی نقش آموزش مجازی معلمان در پی شیوع ویروس کرونا، اولین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در فرایندهای تعلیم و تربیت، میناب.
- شمشیری، بابک و فاطمه بطحائی، (1395)، ضرورت آموزش هنر در دوره دبیرستان، اولین همایش ملی آموزش هنر در ایران، دانشگاه شیراز، 17 و 18 اسفندماه، ص754-747.
- شهابی، سیده سارا؛ فتحی‌آذر، اسکندر و علی جعفری، (1395)، «نقش نظام آموزشی در مواجهه با آسیب‌های پیش روی دانش‌آموزان در ارتلاط با تعامل آن‌ها با فضای مجازی»، مطالعات علوم اجتماعی، 13 (51)، ص32-19.
- طوسی، اسدالله، (1393)، تعلیم و تربیت اسلامی، پژوهش‌های فرهنگی حوزه علمیه، کاروان صادقیه.
- غفاری، افسانه، (1364)، آموزش هنر و نقش آن در رشد خلاقیت دانش‌آموزان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز: دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
- فیشر، ارنست، (1358)، ضرورت هنر در روند تکامل اجتماعی، ترجمه فیروز شیروانلو، تهران: انتشارات توس.
- کشاورز، محمدعلی و حسین سلطانی‌کیا، (1384)، آموزش نقاشی و کاردستی، تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران.
- کوپر، ای.دیوید، (1389)، کانت، در مجموعه نویسندگان برجسته قلمرو هنر، ترجمه صالح طباطبایی و فائزه دینی، تهران: انتشارات فرهنگستان هنر.
- کیا، علیاصغر، (1388)، «نگاهی به آموزش مجازی (الکترونیک)»، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 24، ص89-82.
- مایر، فردریک، (1374)، تاریخ اندیشه‌های تربیتی، ج2، ترجمه علیاصغر فیاض، تهران: انتشارات سمت.
- محمدنژاد، آتیه، (1382)، «چگونگی ایجاد و پرورش خلاقیت در دانش‌آموزان و نحوه شناسایی دانش‌آموزان خلاق»، ماهنامه تربیت، 19(4).
- مشرقی، مهرداد، (1399)، «هنر اسلامی و حکمت اشراقی»، ایران‌شناسی، 2(1)، ص52-46.
- ملکی، حسن و علی حسن‌گرمابی، (1388)، «جایگاه و کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در برنامه درسی دوره ابتدایی ازنظر صاحبنظران و معلمان شهر تهران»، فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 8(31)، ص52-37.
- مهرافروزی، علی و عیسی محمدی، (1395)، تأثیر آموزش هنر در مدارس دوره ابتدایی، کنفرانس ملی دانش و فناوری روان‌شناسی، علوم تربیتی و جامع روان‌شناسی ایران، تهران.
- مهرمحمدی، محمود و محمد امینی، (1380)، «طراحی الگوی مطلوب تربیت هنری در دوره ابتدایی»، فصلنامه علوم انسانی، 11(39)، ص225-220.
- مهرمحمدی، محمود، (1383)، آموزش عمومی هنر: چیستی، چرایی و چگونگی، تهران: انتشارات مدرسه.
- ـــــــــــــــ ، (1390)، «تبیین چرخش زیباشناسانه در تعلیم و تربیت: خرد و کلان برای بهبود کیفیت آموزش با الهام از عالم هنر»، فصلنامه تعلیم و تربیت، 105، ص34-11.
- مهرمحمودی، محمود و مرجان کیان، (1393)، برنامه درسی و آموزش هنر در آموزش‌وپرورش، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی.
- موحدمحمدی، حمید، (1382)، آموزش کشاورزی، چاپ اول، تهران: انتشارات مؤسسه توسعه روستایی ایران.
- نقیب‌زاده، میرعبدالحسین، (1388)، نگاهی به فلسفه آموزش‌وپرورش، تهران: انتشارات طهوری.
- هاشمی، نجمه، (1396)، آسیب‌شناسی تربیت هنری در نظام رسمی آموزش‌وپرورش ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز: دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، رشته تاریخ فلسفه و تعلیم و تربیت.
)