نوع مقاله : تخصصی
نویسندگان
1 استادیار گروه روان شناسی،دانشگاه شاهد،تهران، ایران
2 کارشناسی ارشد، روانشناسی مثبتنگر، مؤسسه آموزش عالی اخلاق و تربیت، قم، ایران
چکیده
سلامت جنسی بهعنوان یکی از مهمترین دغدغههای انسانی است که از پیشنیازهای اساسی آن آموزش جنسی است. هر نوع آموزشی نیز دارای راهبردهایی مبتنی بر مبانی خاص است. روش این پژوهش از نوع تحلیل کیفی اَسناد است. تحلیلهای انتقادی نیز با استفاده از روش عقلی و تحلیل ثانویه انجام گرفت.
استقلال دادن به انسان و بینیازی او از خداوند، اصالت بخشیدن به آزادیهای فردی و انکار اصول و ارزشهای ذاتی و ثابت اخلاقی، مادیگرایی، اصالت لذت در رفتارها و کنش با محوریت لذتجویی، ازجمله مهمترین مبانی لیبرالیسم در آموزش جنسی است. این در حالیست که از دیدگاه اسلامی باید بر اساس توحیدمحوری و اخلاقمداری پایهریزی شود و او را در مسیر رشد و بالندگی قرار دهد. انسان در لذتجویی دارای چارچوب با ارزشگذاری اخلاقی ثابت است. نظام تربیت جنسی در رویکرد اسلامی بر اساس پایههایی استوار است که سه مبنای 1) خدامحوری، 2) فطرتبنیان و 3) کرامت نفس از بیشترین اهمیت برخوردارند.
آموزشهای مهارمحور و آموزش جامع جنسی بهعنوان راهبردهای آموزشی جنسی در غرب، بیشتر جنبه بهداشتی و کنترل بیماریهای جنسی دارند تا حذف روابط جنسی خارج از چارچوب ازدواج. مصونسازی مبتنی بر تهذیب، پرورش، و توانمندسازی، راهبرد اساسی اسلامی در تربیت جنسی است که میتواند در عین رشد سالم و متعادل جنسینگی، به خودکارآمدی و مدیریت رفتار جنسی و هدایت آن در مسیر طبیعی پاسخ جنسی کمک کند.
کلیدواژهها
- قرآن کریم، ترجمه مکارم شیرازی.
- آذربایجانی، مسعود، (1398)، «نگاهی فلسفی به روش تحقیق در روانشناسی»، روششناسی علوم انسانی، سال 25، شماره 98، ص105-137.
- آریان پور، امیرحسین، (۱۳۵۷)، فرویدیسم با اشاراتی به ادبیات و عرفان، تهران: امیرکبیر.
- آهی، محدثه و رضا گندمی، (1397)، «تحلیل مبانی معرفتی نسبیگرایی در اخلاق سکولار»، فلسفه دین، سال 15، شماره 1، ص93-122.
- ابنشعبه حرانی، حسن بن علی، (۱۴۰۴ق)، تحف العقول، قم: جامعه مدرسین
- احمدی، سید احمد، (۱۳۸۷)، اصول و روشهای تربیت در اسلام، اصفهان: دانشگاه اصفهان.
- احمدیان احمدآبادی، اکرم، و محمد اخوان، (1396)، «نقد سکولاریسم بر اساس مکتب علوی(ع)»، پژوهشهای نهجالبلاغه، سال 16، شماره 53، ص133-154.
- بهشتی، محمد، (۱۳۸۵)، «تربیت جنسی از منظر فیض کاشانی»، تربیت اسلامی، سال ۲، شماره ۲، ص۸۹-۱۱۳.
- تمیمی آمدی، عبدالواحد، (۱۳۶۶)، تصنیف غررالحکم و دررالکلم، قم: دفتر تبلیغات.
- توسلی، طیبه، (1392)، «تربیت دینی، تربیت زمینهساز، تربیت سکولار»، مشرق موعود، سال ۷، شماره 26، ص143-163.
- جوادی آملی، عبدالله، (۱۳۹۵)، تفسیر تسنیم، قم: اسراء.
- حرعاملی، محمدبن حسن، (۱۴۰۹ق)، وسایل الشیعة، قم: مؤسسه آلالبیت(علیهمالسلام).
- خمینى، روحالله، (1378)، شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران: مؤسسهى تنظیم و نشر آثار امام خمینى.
- ـــــــــــــــ ، (۱۳۸۵)، تحریرالوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- داورپناه، زهرا، و سعید بینای مطلق، (1392)، «انسانمحوری، قلب سکولاریسم، بررسی تطبیقی آرای استاد جوادی آملی و چارلز تیلور»، نظریههای اجتماعی متفکران مسلمان، سال 3، شماره 1، ص67-88.
- دورانت، ویل، (۱۳۹۸)، لذات فلسفه، ترجمه عباس زریاب خویی، تهران: علمی و فرهنگی.
- راسل، برتراند، (۱۳۵۷)، جهانی که من میشناسم، ترجمه روحالله عباسی، تهران: امیرکبیر.
- ـــــــــــــــ ، (۱۳۶۲)، زناشویی و اخلاق، ترجمه مهدی افشار، تهران: کاویان.
- رحیمی، عبدالله؛ رحیم میردریکوندی و مسعود نورعلیزاده میانجی، (۱۳۹۵)، «از خدا آگاهی تا خودمهارگری: آزمون یک مدل با کاربرد تحلیل مسیر»، اسلام و پژوهشهای روانشناختی، سال ۲، شماره ۳، ص۶۰-۸۰.
- رفیعی هنر، حمید و عباس آینهچی، (1394)، «رابطه حرمت خود با خودمهارگری: با توجه به جنسیت و وضعیت تأهل»، اسلام و پژوهشهای روانشناختی، سال 1، شماره 1، ص115-128.
- زارعی توپخانه و حدیث چراغیان، (۱۳۹۸)، انقلاب جنسی و نهضت خودمهارگری در غرب، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- زارعی، اقبال، (۱۳۸۹)، «بررسی رابطه بین شیوههای فرزند پروری والدین با ارتکاب نوجوان به رفتارهای پرخطر بر اساس مقیاس کلونینگر»، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد، سال ۱۸، شماره ۳، ص۲۲۰-۲۲۴.
- سربخشی، محمد، (۱۳۸۸)، اخلاق سکولار: مفاهیم، مبانی، ادله و نقدها، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- شریف الرضی، محمدبن الحسین، (1414ق)، نهجالبلاغه، قم: هجرت.
- شفیعی سروستانی، ابراهیم، (1396)، نظریه جنسی اسلام و راهبردهای گسترش فرهنگ عفاف و حجاب، تهران، همایش نگرش علمی و کاربردی به عفاف حجاب.
- شورای عالی انقلاب فرهنگی، (۱۳۹۰)، سند تحول بنیادین آموزشوپرورش، قابل دستیابی در:
https://sccr.ir/Files/
- طاهرپور، محمد شریف و محمدرضا شرفی، (۱۳۹۲)، «تبیین مبانی انسانشناختی اخلاق جنسی از دیدگاه اسلام»، تربیت اسلامی، سال ۸، شماره ۱۷، ص۵۱-۷۳.
- ـــــــــــــــ ، (۱۳۹۰)، «تبیین مبانی هستیشناسی اخلاق جنسی از دیدگاه اسلام»، اسلام و پژوهشهای تربیتی، سال ۳، شماره ۱، ص۵۳-۷۵.
- ـــــــــــــــ ، (1398)، «تبیین مبانی ارزش شناختی اخلاق جنسی از دیدگاه اسلام»، تربیت اسلامی، سال ١۴، شماره ٣٠، ص39-65.
- طباطبایی، محمدحسین، (۱۴۱۷ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- عباسی، مهدی، (۱۳۹۶)، الگوی تنظیم رفتار جنسی با رویکرد اسلامی، قم: دارالحدیث.
- فروغینیا، حسین؛ سحر ملک فائز و سادات حسینی، (۱۳۹۸)، «نگرشی به مفهوم کرامت انسانی در پرتو اندیشههای فقهی اسلامی»، پژوهشهای حقوقی قانون یار، سال ۲، شماره ۵، ص۱۱۳-۱۴۰.
- فروید، زیگموند، (13۹۸)، سه رساله درباره نظریه جنسی، ترجمه ابراهیم ملک اسماعیلی، تهران: نگاه.
- فقیهی، علینقی، (۱۳۹۸)، تربیت جنسی: مبانی، اصول و روشها، از منظر قرآن و حدیث، قم: دار الحدیث.
- قاسمی خویی، یعقوب و عبدالحسین خسروپناه، (1392)، «نسبت اخلاق دینی و اخلاق سکولار از منظر علامه طباطبایی»، پژوهشنامه اخلاق، سال 6، شماره 22، ص۱۹۳-۲۲۲.
- قمی، علی بن ابراهیم، (۱۴۰۴ق)، تفسیر قمی، قم: دارالکتاب.
- کلینی، محمدبن یعقوب، (1407ق)، الکافی، تهران: دارالکتاب الاسلامیه.
- کمیسیون ملی یونسکو ـ ایران، (1395)، سند ملی آموزش 2030 جمهوری اسلامی ایران، قابلدسترسی در:
http://book.karnil.com/wp-content/uploads/2017/06/409-sanade-2030.karnil.com_.pdf
- متقیفر، غلامرضا، ۱۳۸۸، درآمدی بر نظام اخلاق جنسی در اسلام، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مجلسی، محمدباقر، (۱۴۰۴ق)، بحارالانوار، بیروت: مؤسسه الوفا.
- محرمخانی، فریبرز، (1386)، «نقد مبانی فلسفی سکولاریسم»، پیک نور ـ علوم انسانی، سال 5، شماره 4 (ضمیمه)، ص 79-۸۸.
- مطهری، مرتضی، (۱۳۹۰)، فلسفه اخلاق، تهران: صدرا
- ـــــــــــــــ ، (1391)، یادداشتهای استاد مطهری، تهران: صدرا.
- ـــــــــــــــ ، (۱۳۹۲)، انسانشناسی قرآن، تهران: صدرا.
- ـــــــــــــــ ، (۱۳۹۵)، اخلاق جنسی در اسلام و جهان غرب، تهران: صدرا.
- ـــــــــــــــ ، (۱۳۹۸)، فطرت، تهران، صدرا.
- مظاهری، حسین، (1388)، کاوشی نو در اخلاق اسلامی، ترجمه محمدرضا آژیر و محمود ابوالقاسمی، تهران: نشر ذکر.
- نورعلیزاده میانجی، مسعود، (1394)، از خدا آگاهی تا خودآگاهی و آثار روانشناختی آن، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- ـــــــــــــــ ، (1397)، سلامت و اختلال جنسی همسران رویکردی اسلامی و روانشناختی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- نوری، حسین، (1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: مؤسسه آلالبیت.
- والدمن، محمد، (۱۳۸۴)، «چگونگی تنظیم رفتارها و روابط جنسی در غرب و کشورهای اسلامی بر اساس مقایسه جامعه آلمان و اتریش با جامعه ایران»، تربیت اسلامی (ویژه تربیت جنسی)، سال ۳، شماره ۸، ص۲۱۹-۲۵۲.