نوع مقاله : تخصصی
نویسندگان
1 دکتری تخصصی دین پزوهی، پژوهشگر و مدرس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، ایران.
2 دکتری تخصصی کلام، پزوهشگر و دبیر آموزش‌وپرورش استان اصفهان،ایران
چکیده
از آسیب‌های اجتماعی که خانواده‌ها را با چالش جدی مواجه کرده، وجود دختران در معرض آسیبی است که به علت فقدان حمایت خانوادگی، در خانه‌های سلامت نگهداری می‌شوند. بازیابی و جلوگیری از شکنندگی هویت زنانگی این افراد از دغدغه‌های اصلی این مراکز است؛ مراکزی که دختران در معرض آسیب اجتماعی و فاقد حمایت‌های خانوادگی و اجتماعی را زیرپوشش قرار داده و با ارائه خدماتی زمینه استقلال اقتصادی، اجتماعی و توانمندسازی آن‌ها را مهیا می‌کنند تا بار دیگر با آسیب‌های جدی‌تری مواجه نشوند. این پژوهش با هدف پاسخ به این سؤال است که چه عواملی بر افول هویت زنانگی دختران خانه‌های سلامت تأثیرگذار بوده، صورت پذیرفته است. رویکرد این پژوهش کیفی است و از روش پدیدارشناسی برای واکاوی این مسئله استفاده شده است. برای گردآوری داده‌های تحقیق با 8 نفر از دختران و زنان خانه‌های سلامت شهر اصفهان که به روش نمونه‌گیری هدفمند گزینش شده‌اند، مصاحبه نیمه ساختارمند انجام شده است. تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد «کلیشه‌های بسته‌بندی شده»، با کدهای تفسیری معطوف بودن به گذشته، دیریابی نسلی، جنسیت محوری محیطی، تنبیه‌های تک جنسیتی، هم‌چنین کد تبیینی «خود پنداره القایی» با کدهای تفسیری انزوای شخصی، فقدان خودباوری، تقلیدپذیری از همسالان، هیجان خواهی نارس و کد تبیینی «خود تفسیری انگاره باورها» با کدهای تفسیری چرخش در باورمندی‌ها، جبرگرایی و نارسایی مذهبی نقش تعیین‌کننده‌ای در شکنندگی هویت زنانگی این افراد در سال‌های ترک خانه داشته است.
کلیدواژه‌ها
- استور، آنتونی، (1373)، نسل‌کشی و انگیزه و ویرانگری در انسان، ترجمه پروین بلورچی، تهران: نشر روایت.
- ایمان، محمدتقی، (1390)، مبانی پارادایمی روش‌های کیفی و کمی تحقیق در علوم انسانی، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- بهرامی احسان، هادی و سحر طاهباز حسین‌زاده، (1386)، مقایسه آزار دیدگی، سلامت و جهت جهت‌گیری مذهبی در دختران فراری و عادی شهر تهران، شماره 47، ص143-158.
- جوادی آملی، عبدالله، (1384)، زن در آیینه جلال و جمال، چاپ دهم، قم: نشر اسراء.
- داوری و سلیمی، علی محمد، (1380)، جامعه‌شناسی کج‌روی، کتاب اول، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
- رابرتسون، یان، (1374)، درآمدی بر جامعه: با تأکید بر نظریه‌های کارکردگرایی ستیز و کنش متقابل نمادین، ترجمه حسین بهروان، ج2، مشهد: موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
- رابینگتون، ا. واینبرگ، م. (1383)، رویکردهای نظری هفت گانه در بررسی مسائل اجتماعی، ترجمه صدیق سروستانی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- ریتزر، جورج، (1382)، نظریه‌های جامعه‌شناسی دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: علمی.
- سروش، عبدالکریم، (1378)، «قبض و بسط حقوق زنان»، زنان، شماره 59.
- طباطبایی، سیدمحمدحسین، (1983)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مرسسه العلمی.
- کار، مهرانگیز، (1379)، خشونت علیه زنان، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
- کتاک، هانری فیلیپ، (1386)، انسان‌شناسی: کشف تفاوت‌های انسان، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
- گرت، استفانی، (1380)، جامعه‌شناسی جنسیت، ترجمه کتایون بقایی، تهران: دیگر.
- گولومبوک، سوزان و فی وش، رابین، (1378)، رشد جنسیت، ترجمه مهرناز شهرآرای، تهران: ققنوس.
- مجتهد شبستری، محمد، (1378)، «زنان، کتاب و سنت»، زنان، شماره 57.
- محمدپور، احمد، (1390)، روش تحقیق کیفی ضد روش، ج2، چاپ دوم، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
- محمدپور، احمد، (1392)، روش تحقیق کیفی ضد روش، ج1، چاپ دوم، تهران: انتشارات جامعه‌شناسان.
- معظمی، شهلا، (1382)، فرار دختران، چرا؟ تهران: نشر گرایش.
- ملکیان، مصطفی، (1379)، «زن، مرد، کدام تصویر؟»، زنان، شماره 64.
- میشل، آندره، (1370)، جامعه‌شناسی خانواده و ازدواج، ترجمه بهنام تهران، تهران:انتشارات دانشکده علوم اجتماعی.
- نرسیسیانس، امیلیا، (1390)، مردم‌شناسی جنسیت، تهران: انتشارات نقد افکار.
- هام، مگی و سارا کمیل، (1382)، فرهنگ نظریه‌های فمینیستی، ترجمه فیروزه مهاجر و دیگران، تهران: توسعه.
- هولمز، ماری، (1386)، جنسیت در زندگی روزمره، ترجمه محمد مهدی لبیبی، تهران: افکار.
- یعقوبی، علی، (1393)، نظریه‌های مردانگی با تأکید بر رویکردهای جامعه‌شناختی، تهران: پژواک.
)