نوع مقاله : تخصصی
نویسنده
دکتری جامعه‌شناسی (فلسفه علوم اجتماعی) مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، قم، ایران
چکیده
در این مقاله اهمیت و کارکردهای مثبت و منفی بازی‌های الکترونیک و رایانه‌ای در زندگی اجتماعی موردبررسی قرار گرفته و اثبات شده است که بازی‌های الکترونیک، در دو محور اساسی بازی یعنی «محتوی بازی» و «محیط بازی» به زندگی اجتماعی پیوند دارد. بازی در فرایند جامعه‌پذیری اولیه زمینهٔ آشنایی افراد با نقش‌ها، هنجارها، ارزش‌ها، و آداب سنن اجتماعی را فراهم می‌کند و از این طریق یکپارچگی و انسجام اجتماعی و نیز روحیه تعاون و همکاری را در افراد تقویت می‌کند. دستاورد بازی در زندگی اجتماعی تنها به کارکردهای مثبت بازی ختم نمی‌گردد بلکه کژ کارکردهایی همچون «انزوا»، «خشونت»، «تبلیغ ارزش‌های غیربومی» و «آشنایی با گروه‌های همسال کژرو» را نیز به همراه دارد. دین اسلام برای عبور از آسیب‌های ناشی از کژ کارکردهای بازی، «فرهنگ‌سازی نظارت خانوادگی و همگانی»، «فرهنگ‌سازی مشارکت همه‌جانبه» و «فرهنگ‌سازی ارزیابی اخلاقی محصولات فنّاورانه» را پیشنهاد می‌کرد.
کلیدواژه‌ها
- قرآن کریم.
- ابن‌خلدون، عبدالرحمن بن محمد، (1366)، مقدمه ابن خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، ج2، چاپ پنجم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- ابهری، مجید، (1380)، علل و عوامل بروز آسیب‌های اجتماعی و راهکارهای مقابله با آن، ج5، پشوتن.
- احمدوند، محمدعلی، (1381)، روان‌شناسی بازی، چاپ اول، تهران: دانشگاه پیام نور.
- اسپادک، برنارد، (1374)، آموزش در دوران کودکی، محمدحسین نظری‌نژاد، چاپ پنجم، مشهد: آستان قدس رضوی.
- استونز، راب، (1383)، متفکران بزرگ جامعه‌شناسی، مهرداد میردامادی، چاپ سوم، تهران: نشر مرکز.
- امیدوار، احمد و علی‌اکبر طالبی، (1381)، اعتیاد به اینترنت، چاپ اول، مشهد: تمرین.
- بروجردی، آقا حسین و همکاران، (1386 ق)، منابع فقه شیعه (ترجمه جامع أحادیث الشیعهٔ)، ج22، چاپ اول، تهران: انتشارات فرهنگ سبز.
- بوندارنکو و آ.ای. ماتوسیک، (1377)، نقش بازی در پرورش فکری کودکان، ترجمه مهری باباجان، چاپ پنجم، تهران: نشر دنیای نو.
- پاینده، ابوالقاسم، (1382)، نهج الفصاحه، چاپ چهارم، تهران: دنیای دانش.
- پیترهیوز، فرگاس، (1384)، روان‌شناسی بازی (کودکان، بازی و ر شد)، کامران گنجی، چاپ اول، تهران: رشد.
- پیترهیوز، فرگاس، (1384)، روان‌شناسی بازی (کودکان، بازی و ر شد)، کامران گنجی، چاپ اول، تهران: رشد.
- ترنر، جاناتان، اچ، (1382)، ساخت نظریه جامعه‌شناختی، عبدالعلی لهسای زاده، چاپ دوم، شیراز: نوید شیراز.
- ذکائی، محمدسعید، (1383)، «جوانان و فراغت مجازی»، فصلنامه مطالعات جوانان، سال اول، شماره 6، ص6-25.
- روژه کیوئا، (1389)، انسان و بازی، ترجمه مهدی داودی، چاپ اول، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
- ریتزر، جرج، (1384)، نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر، محسن ثلاثی، چاپ دهم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، (1386)، روش و محتوای آموزش در مراکز آموزشی قبل از دبستان، ج1، تهران: شرکت چاپ و نشر ایران.
- سمیح، دغیم، (2001)، موسوعه مصطلحات الامام فخرالدین رازی، لبنان ـ بیروت: ناشرون.
- سهراب‌زاده، مهران، (1389)، فرهنگ‌نامه آسیب‌های اجتماعی، چاپ اول، تهران: جامعه‌شناسان.
- شارون، جوئیل، (1379)، ده پرسش از دیدگاه جامعه شناسی، منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
- شارون، جوئیل، (1379)، ده پرسش از دیدگاه جامعه‌شناسی، چاپ اول، تهران: نشر نی.
- شجاعی، محمدصادق، (1383)، بازی کودک در اسلام، چاپ اول، قم: مرکز پژوهش‌های صدا و سیما.
- شریدان، مری، (1385)، بازی در اوائل کودکی، مهدی سهرابی و عزت خداشناسی، چاپ دوم، مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
- شیخ صدوق، (1404 ق)، من لا یحضره الفقیه، ج3، چاپ دوم، قم: جامعه مدرسین.
- شیخ طوسی، ابوجعفر بن محمدحسن، (1364)، اخلاق ناصری، چاپ اول، تهران: خوارزمی.
- شیخ طوسی، ابوجعفر بن محمدحسن، (1386)، شرح الاشارات والتنبیهات، ج3، تحقیق: حسن‌زاده آملی، قم: بستان کتاب.
- صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم، (1981/ 1410)، الاسفار العقلیه الاربعه، ج9، چاپ اول، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
- طباطبایی، سید محمدحسین، (1417)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج2، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه.
- طریحی فخرالدین، (1375)، مجمع البحرین، ج2، چاپ سوم، تهران: کتابفروشی مرتضوی.
- فارابی، ابونصرمحمد، (1991)، کتاب آراء اهل المدینه الفاضله، چاپ السادس، بیروت، دارالمشرق.
- فلاحیان، ناهید و دیگران، (1393)، مطالعات اجتماعی، تهران: شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی.
- فیاضی لاهیجی، ملاعبدالرزاق، (1383)، گوهر مراد، تهران: نشر سایه.
- کوذر، لویس، (1379)، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی، چاپ هشتم، محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
- کوذر، لوئیس و برنارد روزنبرگ، (1387)، نظریه‌های بنیادی جامعه‌شناختی، فرهنگ ارشاد، چاپ چهارم، تهران: نشر نی.
- کوئن، بروس، (1372)، مبانی جامعه‌شناسی، ترجمه و اقتباس غلام عباس توسلی و رضا فاضل، تهران: سمت.
- گانتر، بری، (1387)، اثر بازی‌های ویدیوی و یارانه‌ای بر کودکان، سیدحسن پورعابدی ناینی، چاپ دوم، تهران: جوانه رشد.
- گرانپایه، بهروز، (1377)، فرهنگ و جامعه، چاپ اول، تهران: نشر شریف.
- گیدنز، آنتونی، (1386)، جامعه‌شناسی، حسن چاوشیان، چاپ اول، تهران: نشر نی.
- مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، (1403 ق)، بحار الأنوار الجامعهٔ لدرر أخبار الأئمهٔ الأطهار، ج43 و 72، چاپ دوم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
- مجموعه نویسندگان، (1380)، پیامدهای فرهنگی اسباب بازی، چاپ سوم، تهران: فرهنگ و دانش.
- منطقی، مرتضی، (1380)، بررسی پیامدهای بازی‌های ویدیوی و رایانه‌ای، چاپ اول، تهران: فرهنگ و دانش.
- مهجور، سیامک رضا، (1376)، روان‌شناسی بازی، چاپ پنجم، شیراز: راه‌گشا.
)