نوع مقاله : تخصصی
نویسنده
استاد گروه فلسفه مؤسسه آموزشی و پژوهشی، اما م خمینی (ره)،قم،ایران
چکیده
آسیب پژوهی و آسیب زدایی به‌ویژه در گستره اجتماعی از مهم‌ترین مراحل تحقیقات اجتماعی و مدیریت فرهنگ عمومی به شمار می‌روند. باوجود این‌که تحقیقات گسترده‌ای که در سه دهه اخیر درباره آسیب‌شناسی صورت گرفته است، بیشتر تحقیقات معطوف به «توصیف» و «تبیین» آسیب‌های اجتماعی بوده و تحقیقات اندکی در حوزه «مدیریت» و «کنترل» آسیب‌های اجتماعی و اصلاح رفتارهای اجتماعی صورت گرفته است. مسئله اصلی نوشتار حاضر این است که برای آسیب پژوهی و آسیب زدایی اجتماعی چه ملاحظات یا پیش‌نیازهای علمی و عملی را باید مدنظر داشت؟ در پاسخ به این پرسش با روش تحلیلی به چهار ملاحظه در حوزه آسیب پژوهی و سه ملاحظه در حوزه آسیب زدایی رسیده‌ایم. توجه به «چندعاملی بودن آسیب‌های اجتماعی»، «عدم اکتفا به راه‌حل‌های درونی»، توجه به «دشواری آسیب‌شناسی» به‌عنوان آخرین مرحله تحقیقات اجتماعی و «ایجاد مطالبه عمومی و گفتمان سازی اصلاح‌گری اجتماعی» به‌عنوان چهار ملاحظه علمی مهم در حوزه آسیب پژوهی موردتوجه قرار گرفته است و توجه به «دشواری آسیب زدایی» و تغییر عادت‌های رفتاری، توجه به «تدریجی بودن تغییر رفتار» و لزوم کار جهادی و بی‌وقفه و «عدم جواز درنگ» در آسیب زدایی به‌عنوان سه ملاحظه عملی مهم در آسیب زدایی در این نوشتار موردبحث قرار گرفته‌اند.
کلیدواژه‌ها
- قرآن کریم.
- ابن‌شعبه حرانی، حسن بن علی، (۱۳۶۳)، تحف العقول عن آل الرسول، قم: جامعه مدرسین.
- پاینده، ابوالقاسم، (۱۳۶۳)، نهج الفصاحهٔ، تهران: دنیای دانش.
- خامنه‌ای، سیدعلی، (۱۳۹۷)، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی سیدعلی خامنه‌ای:
https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=41673
- راغب اصفهانی، حسین، (بی‌تا)، تفصیل النشأتین و تحصیل السعادتین، قم: مؤسسة دار الهجرة.
- رضائی، زهرا و دیگران، (1387)، مجموعه مقالات همایش چالش‌های اجتماعی ایران، تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام.
- سروش، عبدالکریم، (۱۳۷۰)، تفرج صنع، چاپ دوم، تهران: سروش.
- سعدی، مصلح‌الدین، (۱۳۷۱)، کلیات (گلستان)، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: طلوع.
- شریفی، احمدحسین، (۱۳۹۲)، سبک زندگی اسلامی ایرانی، تهران: آفتاب توسعه.
- شریفی، احمدحسین، (۱۳۹۴)، مبانی علوم انسانی اسلامی، چاپ دوم، تهران: آفتاب توسعه.
- کشی، محمد بن عمر، (۱۴۰۹ ق)، رجال الکشی ـ إختیار معرفهٔ الرجال، مشهد: دانشگاه مشهد.
- کرباسی، محمدعلی، (1382)، کتاب‌شناسی آسیب‌های اجتماعی، تهران: امیرکبیر.
- لیثی واسطی، علی بن محمد، (۱۳۷۶)، عیون الحکم و المواعظ، قم.
- مطهری، مرتضی، (۱۳۸۹)، تعلیم و تربیت در اسلام، در مجموعه آثار، ج22، چاپ ششم، تهران: صدرا.
- ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، (۱۳۶۷)، اسرار الآیات، اصفهان: ناشر علویه همایونی.
- مولوی، جلال‌الدین محمد، (۱۳۷۳)، مثنوی معنوی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- نراقی، محمدمهدی، (بی‌تا)، جامع السعادات، تصحیح سیدمحمد کلانتر، بیروت: مؤسسه الاعلمی.
)