نوع مقاله : تخصصی
نویسنده
دانشیار گروه جامعه شناسی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، ایران
چکیده
این مقاله می‌کوشد با بهره‌گیری از تجارب نگارنده در خلال اجرای طرحی پژوهشی در زمینهٔ سیاست‌های عفاف و حجاب در ایران، تصویر روشنی از ملزومات روش‌شناختی طراحی سیاست‌های اسلامی در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی ارائه دهد. بدین منظور، سه مرحلهٔ اصلی فرایند طراحی سیاست یعنی تحلیل مسئله، بررسی مبانی فلسفی و هنجاری و تحلیل سیاست پیشنهادی را تفکیک کرده و کوشیده است چگونگی اثرگذاری مضامین اسلامی در هر یک از این مراحل را با ذکر نمونه توضیح دهد. مرحلهٔ نخست، شامل محورهای متعددی است که دست‌کم در دو محور بیان مسئله و تبیین وضعیت موجود می‌توان از امکان اثرگذاری مضامین اسلامی در طراحی سیاست سخن گفت. مرحلهٔ دوم، دو محور مبانی فلسفی و مبانی هنجاری را دربر می‌گیرد که مضامین اسلامی تقریباً در همهٔ آن‌ها نقشی تعیین‌کننده دارند. مرحلهٔ سوم نیز شامل چندین محور است که هرچند اساساً مبتنی بر روش‌های تجربی و آماری‌اند، گاه تأثیر مضامین اسلامی را در آن‌ها شاهدیم و آن در مواردی است که توضیح دلایل انتخاب یا ظرفیت‌ها یا موانع اجرای سیاست پیشنهادی، بستگی به توضیح نسبت آن با دیدگاه اسلام دارد.
کلیدواژه‌ها
- قرآن کریم.
- امام خمینی، سید روح‌الله، (1389). صحیفه امام (22 جلد)، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
- بستان نجفی، حسین، (1390). گامی به‌سوی علم دینی (2): روش بهره‌گیری از متون دینی در علوم اجتماعی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- حرّ عاملی، محمد بن الحسن، (1409 ق)، وسائل الشیعه (30 جلد)، قم: مؤسسه آل‌البیت (علیهم السلام).
- سبحانی، جعفر، (1409 ق)، الالهیات (2 جلد)، بیروت: الدار الاسلامیه للطباعه و النشر و التوزیع.
- گَرِت، استفانی، (1380)، جامعه‌شناسی جنسیت، ترجمه کتایون بقایی، تهران: نشر دیگر.
- ماژرزاک، آن، (1392)، پژوهش و سیاست‌گذاری، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.
ملک‌محمدی، حمیدرضا، (1394)، مبانی و اصول سیاست‌گذاری عمومی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
)