نوع مقاله : تخصصی
نویسنده
استادیار گروه انقلاب اسلامی، دانشگاه معارف اسلامی، قم، ایران
چکیده
مطالعات متعدد ملی و بین‌المللی، مؤید رابطه قطعی بین حاشیه‌نشینی و آسیب‌های اجتماعی است. فقر و تمرکز فقرا در این مناطق، زمینه‌ساز انواع آسیب‌ها و انحرافات اجتماعی است. در این پژوهش از روش تحلیل اسناد و پرونده‌های جرم موجود در مراکز انتظامی برای بررسی رابطه تمرکز فقر در مناطق حاشیهنشین و جرم‌خیزی این مناطق استفاده شده است. حجم نمونه استفاده شده شامل 1825 پرونده است. افزون بر آن، از نتایج دیگر پژوهش‌ها برای تکمیل داده‌های تحقیق نیز استفاده شده است. در بخش تعلیل و ارائه راهکار، تلاش شده مبتنی بر آیات و روایات منطق رابطه بین فقر و آسیب‌های اجتماعی تبیین شود. یافته‌ها نشان می‌دهد مناطق حاشیهنشین خرم‌آباد، کانون اصلی پرورش جرم و انواع آسیب‌های اجتماعی به‌خصوص سرقت و اعتیاد است. طبق بر آیات و روایات، فقر عامل تسهیلگر، بدبینی، بددلی، انزوای اجتماعی، تحقیر و کاهش حیا در افراد می‌شود. بخش مهمی از برنامه‌های امدادی باید متمرکز بر حل این معضلات روانی و اجتماعی باشد.
کلیدواژه‌ها
- قرآن کریم.
- نهج‌البلاغه.
- اسماعیلی، مهدی، (1390)، حاشیه‌نشینی ورابطهٔ آن با بروز جرم وجنایت در شهرستان خرم‌آباد، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مؤسسه آموزش عالی غیرانتفاعی و غیردولتی شهید اشرفی، دانشکده حقوق.
- اسمعیل‌نژاد، مرتضی؛ ملکی، آفرین؛ باوفا، سمیه و زهرا صیادی، (1390)، «تحلیلی بر شاخص‌های کیفی مسکن در راستای امنیت اجتماعی در مناطق حاشیهنشین (نمونه: محله علی‌آباد در شهر خرم‌آباد)»، فصلنامه جغرافیایی چشم‌انداز زاگرس، تابستان، دوره 3، ش 8.
- اسمیت، (بهار 1379)، فرهنگ جوانان آمریکا، گروه مترجمان، انتشارات سازمان ملی جوانان.
- باقری، رضا و میرهاشم ابراهیم‌زاد یزدانی، (1394)، تأثیر حاشیه‌نشینی در وقوع جرم با تأکید بر جرم سرقت (مطالعه موردی شهر کرج).
- باوی، جواد، (۱۳۸۴)، ساماندهی مناطق حاشیهنشین شهر اهواز با تأکید بر منطقۀ ملاشیه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف آباد.
- بزی، خدارحم و همکاران، (زمستان 1395)، «بررسی علل شکل‌گیری و راهکار مقابله حاشیه‌نشینی شهر زابل با تأ کید بر توانمندسازی»، فصلنامه مطالعات شهری، ش 21.
- بسحاق، مجید، (1391)، بررسی عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مؤثر در پدیده سرقت (مورد مطالعه شهرستان خرم‌آباد)، دانشگاه پیام نور استان تهران، دانشکده علوم انسانی.
- بیرانوند، حامد، (1393)، عوامل مؤثر بر توسعه حاشیه‌نشینی شهر خرم‌آباد، دانشگاه پیام نور استان تهران، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی [کارشناسی ارشد].
- پاکزاد، عبدالعلی، (1388)، «مهارت غلبه بر فقر مالی در قرآن»، پژوهش‌های قرآنی، ش 57، ویژه‌نامه وحدت موضوعی سوره‌های قرآن.
- پوریامهر، رضا، (1400)، «تحلیل و ارزیابی بافت فرسوده و ناکارآمدی شهری به منظور بازآفرینی شهری) مطالعه موردی: شهرستان خرم‌آباد»، جغرافیا و روابط انسانی، بهار، دوره 3، ش 4، ص 584-5.
- حرعاملی، محمد بن الحسین، (1397 ق)، وسائل الشیعه، چاپ چهارم، تهران: مکتبة الاسلامیه.
- حسینی شاهرودی، محمد، (1384)، «مقابله شریعت با فقر، فساد و تبعیض»، حصون، ش 4.
- خدائی، جواد، (۱۳۹۰)، اسکان غیر رسمی در منطقه کلان شهر مشهد (نمونه مـوردی: قلعه ساختمان و آبکوه)، پایان‌نامه دوره دکتری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه فردوسی مشهد.
- خدائی، زهرا و سمیه تیموری، (زمستان 1396)، «تحلیلی بر پراکنش فضایی فقر شهری در نواحی شهر خرم‌آباد»، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی ـ فرهنگی، دوره ششم، ش 3، ص 58-33.
- رضایی، محمدرضا و محسن کمانداری، (1393)، «بررسی و تحلیل علل شکل‌گیری حاشیه‌نشینی در شهر کرمان نمونه مورد مطالعه: محلات سیدی و امام حسن»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی برنامه‌ریزی فضایی (جغرافیا)، زمستان، سال چهارم، شماره چهارم، (پیاپی 15).
- زاهدی، محسن، (21 بهمن 1399)، «بررسی حاشیه‌نشینی در لرستان»، هفته‌نامه سیمره.
- سازمان بهزیستی استان لرستان، (خرداد 1381)، «بررسی وضعیت خانواده‌های ساکن در محله کوی پریان شهرستان خرم‌آباد».
- سالنامه آماری 1381 لرستان، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان لرستان.
- ستوده، هدایت‌اله، (1381)، آسیب‌شناسی اجتماعی، چاپ نهم، تهران: انتشارات آوای نور.
- سجادی، ژیلا و همکاران، (1392)، بررسی وضعیت اقتصادی، اجتماعی و کالبدی سکونتگاه غیررسمی محله گل سفید شهر خرم‌آباد و ارائه راهکارهایی جهت بهبود وضعیت آن، اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعه پایدار.
- شیخی، محمدتقی، (۱۳۸۰)، جامعه‌شناسی شهری، انتشارات شرکت سهامی.
- طهماسبی، فرهاد، (1380)، بررسی نقش راهکارهای فرهنگی در کاهش مفاسد اجتماعی در بین جوانان شهر خرم‌آباد، مؤسسه متارخ.
- عباسی، حامد و همکاران، (1394)، «افتراق جغرافیایی ـ فضایی در محلات شهر خرم‌آباد»، فصلنامه آمایش محیط، شماره 34.
- فرجاد، محمدحسین، (1374)، آسیب‌شناسی اجتماعی و جامعه‌شناسی انحرافات، انتشارات بدر، چاپ ششم.
- فکوهـی، ناصـر، (۱۳۸۵)، انسان‌شناسـی شهـری، تهران: نشـر نـی.
- کلینی، محمد بن یعقوب، (بی‌تا)، اصول کافی، تهران: انتشارات مجد چهارده معصوم.
- مجلسی، محمدباقر، (1396 ق)، بحارالانوار، چاپ دوم، تهران: المکتبة الاسلامیة.
- محسن‌زاده، طاهره، (1392)، مطالعه عوامل اجتماعی و فرهنگی خیابانی شدن کودکان در شهر خرم‌آباد در سال 1391، کارشناسی ارشد، دانشگاه کاشان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
- مرادی منفرد، آذر، (1392)، «امنیت در زندگی حاشیه‌نشینان شهر خرم‌آباد»، اولین کنفرانس بین‌المللی حماسه سیاسی (با رویکردی بر تحولات خاورمیانه) و حماسه اقتصادی (با رویکردی بر مدیریت و حسابداری).
- مستوفی الممالکی، رضا و ابراهیم رستمگورانی، (1389)، «تحلیل ارتباط دو سویه عملکرد مدیریت شهری بر سکونتگاه‌های غیررسمی (مطالعه موردی محله دره گرم غربی خرم‌آباد)»، فصلنامه جغرافیایی چشم‌انداز زاگرس، بهار، دوره 2، ش
- مطهری، مرتضی، (1373)، مجموعه آثار، چاپ پنجم، تهران: صدرا.
- مکارم شیرازی، ناصر، (1372)، تفسیر نمونه، ج 16، چاپ یازدهم، قم: دارالکتب الاسلامیة.
)